Historia zakonu i budowli franciszkańskich w wicekrólestwie Nowej Hiszpanii

Abstract

Niniejsza dysertacja ma na celu przedstawienie historii jak i przekształceń architektonicznych budowli zakonu franciszkanów na terenie Nowej Hiszpanii od ich przybycia do Nowego Świata w 1521 roku aż do uzyskania niepodległości kolonii i jej rozpadu na poszczególne państwa. Terytorium wicekrólestwa obejmowało dzisiejsze tereny Meksyku, Gwatemali, Hondurasu, Salwadoru, Nikaragui, Kostaryki oraz południe Stanów Zjednoczonych (Kalifornia, Nowy Meksyk, Teksas, Floryda i wybrzeże Georgii). W XVI wieku budownictwo zakonne charakteryzowało się prostymi konstrukcjami – do jednonawowego, zawsze orientowanego kościoła przylegało rozległe atrium. Do kompleksu należała również otwarta kaplica, kaplice posas i kamienny krzyż. W XVII jak i XVIII wieku duża część architektury zakonu franciszkanów uległa daleko idącym zmianom. Zmieniano je zgodnie z wytycznymi Soboru Trydenckiego, według których świątynie powinny być założone na planie krzyża łacińskiego i zaopatrzone w kopułę na przecięciu naw, wspartą na pendentywach. Najważniejszym elementem architektonicznym staje się dekoracja rzeźbiarska fasady, która to charakteryzuje się ogromnym bogactwem detali. Niemniej, we wspomnianym „barokowym” okresie akcja budownicza zakonu została zdecydowanie ograniczona, co było wynikiem postępującego wypierania kleru zakonnego przez kler sekularny w hiszpańskich posiadłościach. Ten trend utrzymał się do samego końca okresu kolonialnego w Nowej Hiszpanii.