Dialog na marginesie? O relacjach, nie tylko zawodowych, pracowników socjalnych i młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym

Abstract

W niniejszym artykule przedstawione zostały wybrane wyniki badań dotyczących postrzegania problemów społecznych i funkcjonowania w środowisku lokalnym zrealizowanych z udziałem pracowników socjalnych i zagrożonej wykluczeniem społecznym młodzieży z województwa warmińsko-mazurskiego. Życie tej grupy młodych ludzi koncentruje się wokół domu rodzinnego. Doświadczają oni silnego deficytu zarówno możliwości, jak i wzorów skutecznego działania. Ich stosunek do rzeczywistości jest nacechowany silnymi, negatywnymi emocjami, a więzi z rówieśnikami są słabe i oparte na konkurowaniu o zasoby. Mimo to młodzi ludzie nie postrzegają własnej grupy jako szczególnie dotkniętej społecznymi problemami. Z kolei udziałem pracowników socjalnych są napięcia wynikające z pracy i funkcjonowania w środowisku w znacznym stopniu dotkniętym ubóstwem, bezrobociem i innymi problemami społecznymi. Wyniki badań ukazują, że w opiniach pracowników socjalnych na temat młodzieży istotną rolę odgrywają stereotypy i negatywne emocje. Prowadzenie skutecznej pracy socjalnej z młodymi klientami wymaga wyjścia poza schematy i rutynowe działania. Szczególnie ważna jest właściwa diagnoza potrzeb młodych ludzi oraz tworzenie lokalnych sieci wsparcia dla inicjatyw na rzecz młodzieży zagrożonej społeczną marginalizacją.