Pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, czyli o przemilczeniach w narracji biograficznej

Abstract

The paper undertakes the issue of concealments in the biographical narrative of Polish communist government’s functionaries. It is a study of various strategies of avoiding telling the stories about the period of PRL, based on a fourteen-hour narrative interview with a retired colonel of Polish People’s Army. The author proposes a continuum of these strategies, which extends from the de-politicization of narrator’s participation in the previous system, through the strategy of minimal concessions to taking off responsibility for the participation in the system. Acording to the author, the continuum can be a first step to creating a more complex model that would be a useful tool for improving the efficiency of research on the functionaries of the previous system. The continuum is also aimed at proposing to start a reflection on the issue of concealment in such research, which seems to be particularly important in the current situation of consistent denial of the communist period within the Polish public discourse.

Artykuł podejmuje problematykę przemilczeń w narracjach biograficznych funkcjonariuszy aparatu władzy PRL. Stanowi studium strategii unikania opowieści o okresie Polski Ludowej, a jego podstawą jest czternastogodzinny wywiad narracyjny z emerytowanym pułkownikiem Ludowego Wojska Polskiego. Autor proponuje kontinuum strategii unikania, które rozciąga się od prób odpolitycznienia własnego uczestnictwa w systemie, poprzez strategię minimalnych ustępstw, do prób zdjęcia z siebie odpowiedzialności za uczestnictwo w strukturach władzy. Zdaniem autora, może ono stanowić przyczynek do stworzenia modelu – przydatnego narzędzia zwiększającego efektywność badań nad funkcjonariuszami poprzedniego systemu. Kontinuum jest jednocześnie propozycją rozpoczęcia namysłu nad problemem przemilczeń biograficznych, pojawiającym się w badaniach biograficznych nad wspomnianą grupą. Problem ten wydaje się szczególnie istotny ze względu na konsekwentne negowanie okresu PRL w polskim dyskursie publicznym.