Biedny w przestrzeni publicznej – praktyki nakazane, praktyki zakazane

Abstract

W jednej ze swoich książek Erving Goffman pisze, że „w wielu sytuacjach niektóre kategorie ludzi nie mają prawa znajdować się w określonych miejscach i sama ich obecność stanowi naruszenie normy” i bez wątpienia stwierdzenie to można odnieść do osób biednych. Analizy przeprowadzone w ramach projektu badawczego „Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego” pokazały m.in., że tematyka obecności lub jej odmowy w przestrzeniach i miejscach publicznych stanowi kategorię, która często przenika sposoby konstruowania i przedstawiania biedy oraz ludzi biednych. Dyskursywnie wyznaczane są zatem miejsca właściwe dla biednych, jak i takie, do których dostęp jest ograniczony lub zakazany. Interesujące jest zatem zarówno to, w jakich warunkach sytuacyjnych biedni otrzymują zakaz wstępu, jak i kiedy zostaje on zniesiony. W niniejszym artykule, odwołując się do siatki pojęciowej zaproponowanej właśnie przez Goffmana, chciałabym dokonać rekonstrukcji sposobów lokowania biednych w przestrzeniach publicznych i pozycji, które mogą w nich zajmować – warunków przyzwalających na ich przebywanie, powodów wykluczania, jak również praktyk dostosowywania się. Głos w tej analizie zostanie oddany nie-biednym (głównie przedstawicielom instytucji społecznych), czyli tym, którzy w owych dyskursach dominują i mają wpływ na wyznaczanie obszarów wstępu i obszarów niedostępności.