Matematyka w czternastowiecznej filozofii i teologii. Natura i struktura wielkości ciągłych w dziełach Ryszarda Kilvingtona

Abstract

W niniejszej dysertacji autor porusza kwestię „matematyzacji" filozofii przyrody w wiekach średnich. W rozdziale I, omawia arystotelesowską koncepcję natury continuum stanowiącą punkt wyjścia dla dyskusji. W rozdziale II przedstawia źródła i przebieg wspomnianego sporu, ukazując poglądy i argumentacje głównych jego uczestników, m. in. Henryka z Harclay, Wilhelma Ockhama i Jana Dunsa Szkota. Rozdział III, stanowiący główną część pracy, zawiera analizę i omówienie koncepcji struktury wielkości ciągłych Ryszarda Kilvingtona, przy czym szczególnie zaakcentowane jest wykorzystanie przez tego autora szeroko pojmowanych metod matematycznych. W rozdziale IV ukazuje najpierw oryginalność rozwiązań Kilvingtona, zestawiając je z koncepcjami i pomysłami współczesnych mu autorów oksfordzkich: Adama Wodehama i Tomasza Bradwardine'a. W dalszej części tego rozdziału przedstawia echa zarówno całej koncepcji, jak i poszczególnych pomysłów Ryszarda Kilvingtona w pracach późniejszych filozofów średniowiecznych. Podsumowujący całość pracy rozdział V natomiast, to próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego z całego bogactwa Elementów Euklidesa późnośredniowieczna filozofia przyrody zachowała ostatecznie jedynie rachunek proporcji. W rozdziale tym prześledzone są także pokrótce podobieństwa i różnice pomiędzy czternastowiecznymi koncepcjami struktury wielkości ciągłych i nieskończoności a opiniami Galileusza, reprezentującego tutaj początkowy okres rozwoju nauki nowożytnej.