O wejściu w boskie i lekarskie kompetencje. Zbieżności medycznych i katolickich perspektyw na aborcję w polskiej debacie publicznej
| dc.contributor.author | Wójciak, Dorota | |
| dc.contributor.author | Krotofil, Joanna | |
| dc.contributor.author | Mętel, Dagmara | |
| dc.date.accessioned | 2025-09-02T13:44:59Z | |
| dc.date.available | 2025-09-02T13:44:59Z | |
| dc.date.issued | 2025-06-30 | |
| dc.identifier.issn | 0208-600X | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/56235 | |
| dc.description.abstract | The article discusses the interpenetration of medical and religious perspectives on abortion in the Polish public debate. Taking into account doctors’ statements, an analysis of media discourse following two deaths of pregnant women in 2021 and 2023 reveals convergences in medical and Catholic practices of discursively constructing the fetus as a subject and limiting reproductive autonomy by defining the autonomous decision to have an abortion as an encroachment on someone else’s (medical or divine) competence. The reflections are set in the context of the phenomenon of the medicalisation of pregnancy and the history of anti-abortion alliances between the Catholic Church and the Polish medical community. | en |
| dc.description.abstract | Artykuł omawia przenikanie się medycznych i religijnych perspektyw na aborcję w polskiej debacie publicznej. Uwzględniająca wypowiedzi lekarzy analiza dyskursu medialnego po dwóch śmierciach ciężarnych kobiet w 2021 i 2023 roku ujawnia zbieżności w medycznych i katolickich praktykach dyskursywnego konstruowania płodu jako podmiotu i ograniczania autonomii reprodukcyjnej poprzez definiowanie samodzielnej decyzji o aborcji jako wkroczenia w cudze (lekarskie lub boskie) kompetencje. Rozważania osadzone są w kontekście zjawiska medykalizacji ciąży i historii antyaborcyjnych sojuszy między Kościołem katolickim a polskim środowiskiem medycznym. | pl |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
| dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica;93 | pl |
| dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
| dc.subject | aborcja | pl |
| dc.subject | medykalizacja ciąży | pl |
| dc.subject | religia i medycyna | pl |
| dc.subject | Kościół wobec aborcji | pl |
| dc.subject | lekarze wobec aborcji | pl |
| dc.subject | abortion | en |
| dc.subject | medicalisation of pregnancy | en |
| dc.subject | religion and medicine | en |
| dc.subject | Church towards abortion | en |
| dc.subject | doctors towards abortion | en |
| dc.title | O wejściu w boskie i lekarskie kompetencje. Zbieżności medycznych i katolickich perspektyw na aborcję w polskiej debacie publicznej | pl |
| dc.title.alternative | On entering divine and medical competence converging medical and catholic perspectives on abortion in the polish public debate | en |
| dc.type | Article | |
| dc.page.number | 21-35 | |
| dc.contributor.authorAffiliation | Wójciak, Dorota - Uniwersytet Jagielloński, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych | pl |
| dc.contributor.authorAffiliation | Krotofil, Joanna - Uniwersytet Jagielloński, Instytut Religioznawstwa | pl |
| dc.contributor.authorAffiliation | Mętel, Dagmara - Uniwersytet im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Psychologii, Pedagogiki i Nauk Humanistycznych | pl |
| dc.identifier.eissn | 2353-4850 | |
| dc.references | Bińczyk E. (1999), O czym szepcze władza (w ujęciu Michela Foucaulta), „Przegląd Artystyczno-Literacki”, nr 9, s. 67–72. | pl |
| dc.references | Bińczyk E. (2002), Nieklasyczna socjologia medycyny Michela Foucault: praktyki medykalizacji jako praktyki władzy, [w:] W. Piątkowski, A. Titkow (red.), W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 181–193. | pl |
| dc.references | Borowik I., Koralewska I. (2018), Religia w dyskursie o aborcji w Polsce. Analiza dokumentów Episkopatu Kościoła rzymskokatolickiego i wybranych tygodników opinii, „Przegląd Religioznawczy”, t. 268, nr 2, s. 199–220. | pl |
| dc.references | Bulsa M. (2023), Ginekolog po tragedii w Nowym Targu: czekam z niecierpliwością na wytyczne, rozm. J. Rokicka, „Medonet”, https://dziecko.medonet.pl/ciaza/ginekolog-po-tragedii-w-nowymtargu-czekam-z-niecierpliwoscia-na-wytyczne/hwmp06l [dostęp: 2.02.2024]. | pl |
| dc.references | Chełstowska A., Dziewanowska M., Więckiewicz K. (2016), „Dzień dobry, chcę przerwać ciążę…” O procedurach dostępu do legalnej aborcji w polskich szpitalach. Raport z Monitoringu, FEDERA, Warszawa. | pl |
| dc.references | Coleman E.B., White K. (2010), The meanings of health and illness: medicine, religion, and the body, [w:] E.B. Coleman, K. White (red.), Medicine, Religion, and the Body, Brill, Leiden–Boston, s. 1–14. | pl |
| dc.references | De Zordo S., Mishtal J. (2011), Physicians and abortion: Provision, political participation and conflicts on the ground – The cases of Brazil and Poland, „Women’s Health”, t. 21, nr 3, s. S32–S36. | pl |
| dc.references | Deklaracja wiary lekarzy katolickich i studentów medycyny w przedmiocie płciowości i płodności ludzkiej (2014), https://pl.wikipedia.org/wiki/Deklaracja_wiary_lekarzy_katolickich#cite_ref-12 [dostęp: 2.02.2024]. | pl |
| dc.references | Dębska M. (2021), Fakty po Faktach, TVN 24, https://tvn24.pl/polska/pszczyna-kobieta-zmarla-w-22-tygodniu-ciazy-ginekolozka-profesor-marzena-debska-komentuje-5475352 [dostęp: 2.02.2024]. | pl |
| dc.references | Domańska U. (2005), Medykalizacja i demedykalizacja macierzyństwa, [w:] W. Piątkowski, W.A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 311–322. | pl |
| dc.references | Doroszewska A., Nowakowski M. (2017), Medykalizacja opieki okołoporodowej w Polsce, „Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia”, t. 15, nr 2, s. 172–177. | pl |
| dc.references | Foucault M. (1978), The History of Sexuality. Volume 1: An Introduction, Pantheon Books, New York. | pl |
| dc.references | Foucault M. (1995), Discipline and Punish. The Birth of the Prison, Vintage Books, New York. | pl |
| dc.references | Fuszara M. (1991), Legal regulation of abortion in Poland, „Signs”, t. 17, nr 1, s. 117–128. | pl |
| dc.references | Głowacki M., Kuś M. (2019), Media accountability meets media polarisation: A case study from Poland, [w:] T. Eberwein, S. Fengler, M. Karmasin (red.), Media Accountability in the Era of Post-Truth Politics, Routledge, London–New York, s. 100–115. | pl |
| dc.references | Grabowska M. (2017), Zróżnicowanie, strach i konformizm. Lekarze w debacie na temat prawa kobiet do przerywania ciąży: wyniki badań jakościowych, [w:] A. Grzybek, M. Kicińska (red.), Sojusznicy czy przeciwnicy? Środowisko lekarskie w debacie o prawie kobiet do przerywania ciąży, STER, Warszawa, s. 2–94. | pl |
| dc.references | Ignaciuk A. (2021), In sickness and in health. Expert Discussions on abortion indications, risks and patient-doctor relationships in postwar Poland, „Bulletin for the History of Medicine”, t. 95, nr 1, s. 83–112. | pl |
| dc.references | Kościelniak M. (2020), Transformacja i aborcja. Genealogia „kompromisu aborcyjnego”, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej”, nr 27, s. 134–170. | pl |
| dc.references | Krajewska A. (2022), Revisiting Polish abortion law: Doctors and institutions in a restrictive regime, „Social & Legal Studies”, t. 31, nr 3, s. 409–438. | pl |
| dc.references | Kraśko N. (1994), O życiu ludzkim, wartościach, odpowiedzialności i wygodnictwie życiowym. Przyczynek do kwestii ustawy antyaborcyjnej w prasie katolickiej, [w:] M. Chałubiński (red.), Polityka i aborcja, Agencja Scholar, Warszawa, s. 68–88. | pl |
| dc.references | Maciąg R. (2021), Medicalization of abortion in Poland: How medicine affects the lives of women, „Sociology Study”, t. 11, nr 5, s. 195–210. | pl |
| dc.references | Mishtal J. (2015), The Politics of Morality: The Church, the State and Reproductive Rights in Postsocialist Poland, Ohio University Press, Athens. | pl |
| dc.references | Morgan L.M. (2014), Claiming Rosa Parks: Conservative catholic bids for ‘rights’ in contemporary Latin America, „Culture, Health & Sexuality”, t. 16, nr 10, s. 1245–1259. | pl |
| dc.references | Prosen M., Tavčar Krajnc M. (2013), Sociological conceptualization of the medicalization of pregnancy and childbirth: The implications in Slovenia, „Revija za socjologiju”, nr 43, s. 251–272. | pl |
| dc.references | Rodak O. (2017), Twitter jako przedmiot badań socjologicznych i źródło danych społecznych: perspektywa konstruktywistyczna, „Studia Socjologiczne”, t. 226, nr 3, s. 209–236. | pl |
| dc.references | Sieroszewski P. (2023), Prof. Sieroszewski: zasłanianie się lekarzy klauzulą sumienia w sytuacji zagrożenia życia pacjentki jest niedopuszczalne, rozm. K. Matusewicz, „Puls Medycyny”, https://pulsmedycyny.pl/prof-sieroszewski-zaslanianie-sie-lekarzy-klauzula-sumienia-w-sytuacjizagrozenia-zycia-pacjentki-jest-niedopuszczalne-1188472 [dostęp: 2.02.2024]. | pl |
| dc.references | Smolińska N. (2018), Moment animacji płodu jako element dyskusji o dopuszczalności aborcji w Kościele katolickim, „Prawo Kanoniczne”, t. 61, nr 4, s. 79–91. | pl |
| dc.references | Socha M. (2021), Biegnę do umierającej pacjentki i myślę o dokumentach. Boję się, bo w brzuchu bije jeszcze serce, rozm. J. Theus, OKO Press, https://oko.press/biegne-do-pacjentki-z-peknieta-ciaza-i-mysle-co-wpisac-w-dokumentacje [dostęp: 2.02.2024]. | pl |
| dc.references | Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonywania oraz o skutkach stosowania w 2021 r. ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (2022), https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=2758 [dostęp: 22.01.2025]. | pl |
| dc.references | Szewczyk M. (2016), Opowieści z ultrasonograficznych mroków, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej”, nr 16. | pl |
| dc.references | Wejbert-Wąsiewicz E. (2012), Aborcja w dyskursie publicznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. | pl |
| dc.references | Wężyk K. (2021), Aborcja jest, Wydawnictwo Agora, Warszawa. | pl |
| dc.references | Wężyk K. (2023), W sprawie kobiet lekarze szli i idą pod rękę z Kościołem, „Gazeta Wyborcza”, https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,29323840,katarzyna-wezyk-w-sprawie-aborcji-srodowiskolekarskie-szlo.html [dostęp: 2.02.2024]. | pl |
| dc.references | Wieczorkowska M. (2012), Medykalizacja społeczeństwa w socjologii amerykańskiej, „Przegląd Socjologiczny”, t. 61, nr 2, s. 31–56. | pl |
| dc.references | Zaręba K., La Rosa V.L., Wójtowicz S., Kołb-Sielecka E., Banasiewicz J., Ciebiera M., Jakiel G. (2022), The opinions of specialists in obstetrics and gynecology on the indications for pregnancy termination in Poland – A preliminary cross-sectional study, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, t. 19, nr 19. | pl |
| dc.references | Ziemkiewicz R. (2021), Lewicowe hieny każdą tragedię dostosują do swojej wersji, „Do Rzeczy”, https://dorzeczy.pl/opinie/224134/ziemkiewicz-lewicowe-hieny-kazda-tragedie-dostosuja-do-swojej-wersji.html [dostęp: 2.08.2024]. | pl |
| dc.contributor.authorEmail | Wójciak, Dorota - dorota.wojciak@doctoral.uj.edu.pl | |
| dc.contributor.authorEmail | Krotofil, Joanna - joanna.krotofil@uj.edu.pl | |
| dc.contributor.authorEmail | Mętel, Dagmara - dag.metel@gmail.com | |
| dc.identifier.doi | 10.18778/0208-600X.93.02 |
Pliki tej pozycji
Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0