Między Młodą Polską a postmodernizmem. Zagadnienia polskiej literatury fantastycznonaukowej

Abstract

Drugim z powodów, dla którego powstała rozprawa, oprócz pragnienia przybliżenia przez autora twórczości science fiction, jest chęć prześledzenia rozwoju problematyki gatunku, święcącego w latach ostatnich triumfy i coraz szerzej zaznaczającego swą obecność na rynku czytelniczym. Owa ekspansywność może być zastanawiająca w chwili, gdy przemiany w dotychczasowym modelu obyczajowości prowadzą do coraz mniejszego czytelnictwa. Zostaje ono wyparte przez inne media kultury, bazujące na przedstawieniu ikonograficznym, podczas gdy książka pozostaje wprawdzie nadal ikonem, jednakże ikonem werbalnym. Fantastyka jest jednocześnie obecnie zjawiskiem kulturowym, co może być interesujące nie tylko dla literaturoznawcy, lecz również socjologa i psychologa. Obrany przedział czasowy, z uwagi na jego rozpiętość, mieści w sobie wiele tekstów, stąd konieczność ich selekcji. W przypadku utworów powstałych w okresie Młodej Polski uwzględniona została twórczość pisarzy zamieszkujących tereny zaboru rosyjskiego, pruskiego i austriackiego w granicach Rzeczypospolitej sprzed pierwszego rozbioru. Generalną zasadą przyświecającą przy opracowywaniu materiału była koncentracja na literaturze krajowej, co jest istotne zwłaszcza dla tekstów sygnowanych datą powstania po 1918 roku. Z tego też względu pominięto tu wiele utworów polskich pisarzy przebywających na emigracji lub wydających pierwodruki swych dzieł poza granicami kraju. W przypadku tekstów wydawanych w okresie II wojny światowej uwzględniono teksty niezależnie od miejsca ich pierwodruku.