Studia nad językiem Kronik Bolesława Prusa

Abstract

Zasadniczym celem, który przyświecał autorce dysertacji była próba ustalenia, w jakim stopniu polski język ogólny zmienił się w ciągu XX wieku w zakresie leksyki i frazeologii oraz jakie są zasadnicze kierunki tych zmian. Całość materiału zebranego z dwudziestu tomów publicystyki felietonowej Aleksandra Głowackiego w opracowaniu Zygmunta Szweykowskiego porównano z czterema słownikami języka polskiego. Praca nie ma charakteru statystycznego, dlatego też nie wynotowano wszystkich użyć określonego elementu językowego (o ile pojawił się on wielokrotnie), lecz tylko jeden wybrany kontekst, możliwie najlepiej ilustrujący dane znaczenie jednostki hasłowej. Rozdziały poświęcone elementom archaicznym zapożyczonym oraz utworzonym od podstaw obcego pochodzenia na ogół zawierają krótkie rysy historyczne, ukazujące kontakty Polaków z poszczególnymi narodami na przestrzeni dziejów, co znalazło odzwierciedlenie również w sferze językowej. W miarę możności i potrzeby uwzględniono także metajęzykowe poglądy i opinie Prusa, zawarte w tekstach „Kronik", na przykład uwagi dotyczące zapożyczeń w języku polskim, obawy związane z tworzeniem rodzimej terminologii technicznej czy chociażby nakłanianie współziomków do uczenia się języków obcych, zwłaszcza niemieckiego i rosyjskiego.