„AI, wygeneruj obraz osoby z niepełnosprawnością”. (Od)tworzenie społecznych reprezentacji niepełnosprawności z wykorzystaniem narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji

Abstract

The issue of the importance of representations of disability in various media has been frequently raised by numerous scholars, who proved that such mass media representations can exert a significant influence on the perception of disabled people in society. However, the constant change and development of new communication technologies pose new challenges and offer new chances to the issue of presenting adequate, realistic images of disabled people. The article describes generative artificial intelligence, as one of the most rapidly developing areas, which significantly impacts social communication both in professional media and social platforms. The easy online access to AI-based tools creates new challenges and uncertainties regarding its possible uses in creating widespread online content. While AI can increase accessibility and improve the quality of life of disabled people, its use may also result in perpetuating negative social representations of this group. In this paper, we attempt to review the existing problems and discussions on this topic together with the results of our research and answer the questions concerning the possible mechanisms of reproducing bias towards disability through content generated with various AI-based tools. Nowhere in the article was AI used in the writing process.

Tematyka reprezentacji niepełnosprawności w tradycyjnych i internetowych mediach była dotychczas często podnoszona przez wielu badaczy, którzy udowodnili, że przedstawienia obecne w środkach masowego przekazu mogą wpływać na społeczne postrzeganie tego tematu. Rozwój nowych technologii komunikacyjnych oferuje dzisiaj jednak nowe szanse w kwestii przedstawiania adekwatnych, realistycznych wizerunków osób niepełnosprawnych, a także przynosi nowe ryzyka. W artykule zwrócono uwagę na jedną z najszybciej rozwijających się technologii, jaką jest generatywna sztuczna inteligencja (GenAI), wpływająca na profesjonalnych nadawców i platformy społecznościowe. Łatwy dostęp do narzędzi opartych o tzw. GenAI stwarza dotychczas nieznane wyzwania, dotyczące jej możliwych zastosowań w tworzeniu powszechnie dostępnych treści online. O ile sztuczna inteligencja może zwiększać dostępność i poprawiać jakość życia osób z niepełnosprawnościami, jej wykorzystanie może jednocześnie skutkować utrwaleniem negatywnych reprezentacji społecznych tej grupy.W oparciu o przegląd istniejących problemów i dyskusji na ten temat oraz wyniki własnych badań, w artykule staramy się odpowiedzieć na pytania dotyczące możliwych mechanizmów powielania stereotypów wobec niepełnosprawności przez treści wizualne generowane przez narzędzia oparte na sztucznej inteligencji. W żadnym miejscu w artykule nie używano AI do procesu pisania.