Ku nowemu paradygmatowi dostępności – znaczenie uniwersalnego projektowania i technologii wspomagających

Abstract

Todayʼs technologies play a key role in changing the paradigm perception of disability and the position of people with disabilities in society. Tools such as artificial intelligence (AI), virtual reality (VR) and open-source technologies are enabling unprecedented accessibility to education, the labour market and social spaces. Universal design is becoming the foundation for creating inclusive environments that respond to diverse user needs.However, failure to integrate accessibility principles into the design process or inappropriate use of technology can lead to marginalisation, exclusion and the perpetuation of negative stereotypes. A key challenge, therefore, is to integrate universal design with modern assistive technologies to support the independence, identity building and social inclusion of people with disabilities.The articles that make up this thematic issue examine innovative technological approaches and solutions that redefine the concept of accessibility. They show how technologies can be a tool for empowerment, highlighting their potential to create a more inclusive world.

Współczesne technologie odgrywają kluczową rolę w zmianie paradygmatu postrzegania niepełnosprawności i pozycji osób z niepełnosprawnościami w społeczeństwie. Narzędzia, takie jak sztuczna inteligencja (AI), rzeczywistość wirtualna (VR) oraz technologie open-source umożliwiają niespotykaną wcześniej dostępność do edukacji, rynku pracy i przestrzeni społecznej. Uniwersalne projektowanie staje się fundamentem tworzenia inkluzyjnych środowisk, które odpowiadają na różnorodne potrzeby użytkowników.Jednak brak uwzględnienia zasad dostępności w procesie projektowania lub niewłaściwe zastosowanie technologii mogą prowadzić do marginalizacji, wykluczenia i utrwalania negatywnych stereotypów. Kluczowym wyzwaniem jest więc integracja uniwersalnego projektowania z nowoczesnymi technologiami wspomagającymi, by wspierać niezależność, budowanie tożsamości oraz integrację społeczną osób z niepełnosprawnościami.W artykułach składających się na ten numer tematyczny analizowane są innowacyjne podejścia i rozwiązania technologiczne, które redefiniują pojęcie dostępności. Pokazano w nich, jak technologie mogą być narzędziem empowermentu, podkreślając ich potencjał w tworzeniu bardziej inkluzyjnego świata.