Polacy na Litwie w świetle współczesnych przemian – szanse, wyzwania, zagrożenia: Analiza strategiczna

Abstract

Niniejsza publikacja stanowi zbiór poruszanych w czasie konferencji zagadnień, poddanych analizie naukowej i przekształconych w rekomendacje eksperckie. Konferencja została zorganizowana przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego we współpracy ze Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydziałem Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Udział w niej wzięli naukowcy, dziennikarze, edukatorzy, politycy, przedstawiciele biznesu i liderzy opinii publicznej, a także studenci z Polski i Litwy. Zagadnienia, zgodnie z założeniami konferencji, zostały podzielone na sześć kluczowych obszarów, omówionych – odpowiednio – w sześciu rozdziałach. Dokument kompleksowo analizuje sytuację mniejszości polskiej na Litwie, przedstawiając wielowymiarowe wyzwania i rekomendacje w kluczowych obszarach strategicznych. Według spisu ludności z 2021 roku Polacy stanowią 6,52% mieszkańców Litwy (183 421 osób) i pozostają największą mniejszością narodową tego kraju. Opracowanie wskazuje na złożoność sytuacji mniejszości, która wynika z historycznego bagażu wzajemnych relacji, uprzedzeń i geopolitycznych uwarunkowań. Kluczowym dokumentem pozostaje traktat polsko-litewski z 1994 roku, który określa prawa mniejszości, choć jego zapisy często są różnie interpretowane przez obie strony.

This publication is a collection of issues raised during the conference, subjected to scientific analysis and transformed into expert recommendations. The conference was organized by The Jan Olszewski Foundation “Aid to Poles in the East” in cooperation with the Warsaw University Eastern European Studies Centre and the Faculty of International and Political Studies at the University of Lodz. It was attended by academics, journalists, educators, politicians, business representatives, and public opinion leaders, as well as students from Poland and Lithuania. The issues, in line with the conference, were divided into six key areas, discussed in six chapters, respectively. The document presents a comprehensive analysis of the situation of the Polish minority in Lithuania, presenting multidimensional challenges and recommendations in key strategic areas. According to the 2021 census, Poles make up 6.52% of Lithuania’s population (183,421 people) and remain the country’s largest national minority. The study points out the complexity of the situation of minorities, which stems from the historical baggage of bilateral relations, prejudices and geopolitical conditions. The 1994 Treaty that defines minority rights remains a key document, although its provisions are often interpreted differently by both sides.