Henryk Hirszenberg (1885–1955) i środowisko żydowskich architektów Łodzi

Abstract

Jedną z charakterystycznych cech Łodzi przełomu XIX i XX wieku był znaczący udział przedstawicieli społeczności żydowskiej w życiu artystycznym miasta. Tematem opracowania są działający w Łodzi architekci żydowscy i jest to pierwsza publikacja prezentująca to zagadnienie. Rozdział I, zatytułowany Życie artystyczne Łodzi w końcu XIX i pierwszych dekadach XX wieku, rysuje obraz działalności w dziedzinie sztuk plastycznych w mieście, proces kształtowania się miejscowego środowiska plastycznego i architektonicznego. Rozdziały II i III tworzą meritum książki – omawiają działalność architektów żydowskich w Łodzi. W rozdziale II przedstawiono twórczość architektów żydowskich przed wybuchem pierwszej wojny światowej: Gustawa Landaua-Gutentegera, Dawida Landégo i Adolfa Zeligsona, a następnie architektów żydowskich młodego pokolenia, którzy pojawili się przed pierwszą wojną światową (takich jak Maurycy Bornsztajn, Witold Szereszewski, Rudolf Sunderland, Lew Doński, Henryk Lewinson, Henryk Goldberg). Rozdział III ukazuje działalność architektów żydowskich w Łodzi w latach międzywojennych. Odegrali oni ważną rolę w propagowaniu architektury modernistycznej. W centrum Łodzi wyrastały kamienice o modernistycznej formie i funkcjonalnych rozwiązaniach. Projektowali je Henryk Lewinson, Paweł Lewy, Ignacy Gutman, Ludwik Oli, Jerzy Müntz, Ludwik Kirszbaum, Izydor Feinberg. Rozdział IV poświęcony jest Henrykowi Hirszenbergowi (1885–1955). Był on młodszym bratem malarzy: Samuela i Leona. Studiował w Monachium, w Sankt Petersburgu, być może w Paryżu i w Dreźnie. Okres pierwszej wojny światowej spędził w Rosji. Powrócił do Polski w 1921 r. W 1936 r. wyemigrował do Palestyny. Pracował w Tel Awiwie. Zapisał na swoim koncie liczne realizacje w duchu modernistycznym.