Biografien unter der Lupe: Die Deutsche Volksliste und die deutsche Minderheit in der Region Lodz, 1914-1970

Abstract

Tematem doktoratu jest tzw. volkslista (Niemiecka Lista Narodowa, Deutsche Volksliste) i mniejszość niemiecka w Łodzi i regionie łódzkim w latach 1914-1970. Mniejszość niemiecka w Ziemi Łódzkiej w trakcie i po pierwszej wojnie światowej dokonała zwrotu w relacjach z Polakami i Żydami – z codziennego pokojowego współżycia do rywalizacji, mającej swoją kulminację w trakcie drugiej wojny światowej i w pierwszych latach po zakończeniu wojny. W doktoracie prześledzono wpływ przyjmowania niemieckiego obywatelstwa oraz statusu volksdeuscha na biografie Niemców łódzkich. Zdecydowana większość z tych biografii odznacza się względną stabilizacją w okresie wojny i przełomem po styczniu 1945 r., po którym nie nastąpił powrót do statusu sprzed 1939 r. Dokonano także analizy polityki etnicznej okupanta niemieckiego i powojennych rządów Polski w regionie łódzkim, omawiając różne pola konfliktu etnicznego i konfliktu o zasoby między Polakami a Niemcami. Głównymi materiałami użytymi w doktoracie są akta procesowe powojennych sądów grodzkich z regionu łódzkiego i ankiety volkslisty, w mniejszym stopniu akta procesowe Specjalnego Sądu Karnego i Sądu Okręgowego w Łodzi, a także materiały archiwalne. W ramach doktoratu zrekonstruowano kilkanaście biografii Niemców łódzkich, opierając się na pozycji społeczno-zawodowej, płci, wieku, miejscu zamieszkania od 1939 do 1949 r.