Historia związków między szlachtą polską a węgierską w świetle staropolskiego piśmiennictwa historycznego i geograficznego w wieku XVIII

Wolański, Filip

dc.contributor.author	Wolański, Filip
dc.contributor.editor	Karkocha, Małgorzata
dc.contributor.editor	Robak, Piotr
dc.date.accessioned	2022-12-22T16:37:41Z
dc.date.available	2022-12-22T16:37:41Z
dc.date.issued	2022
dc.identifier.citation	Wolański F., Historia związków między szlachtą polską a węgierską w świetle staropolskiego piśmiennictwa historycznego i geograficznego w wieku XVIII, [w:] Verba volant, scripta manent. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, M. Karkocha, P. Robak (red.), WUŁ, Łódź 2022, https://doi.org/10.18778/8331-014-5.14	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8331-014-5
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/44857
dc.description.abstract	Polish-Hungarian contacts have a tradition dating back to the Middle Ages, which was present in Polish historiography of the early modern times. Knowledge on this subject was present in the consciousness of the Old Polish society. About it was described in medieval chronicles and historical writings of the Renaissance. In the 18th century, Old Polish historiography changed under the influence of the Enlightenment. The historiography was also influenced by the experiences related to the partitions of Poland. The aim of the article is to how the descriptions of Polish-Hungarian relations evolved. Particular attention is paid to the description of the relations between the elites of both countries. Historiographic works and geographical compendiums were used to conduct the study.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Verba volant, scripta manent. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	culture of memory	pl_PL
dc.subject	historiography,	pl_PL
dc.subject	Polish culture	pl_PL
dc.subject	szlachta polska	pl_PL
dc.subject	kultura dworska	pl_PL
dc.title	Historia związków między szlachtą polską a węgierską w świetle staropolskiego piśmiennictwa historycznego i geograficznego w wieku XVIII	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	313-325	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Wrocławski	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8331-015-2
dc.references	Chmielowski B., Nowe Ateny albo akademia wszelkiej scjencji pełna, na różne tytuły jak na classes podzielona, mądrym dla memoriału, idiotom dla nauki, politykom dla praktyki, melancholikom dla rozrywki erygowana, cz. 1–4, Lwów 1745–1756.	pl_PL
dc.references	Fiszer P., Geografia czyli czterech części świata opisanie, w którym się wyrażą rząd i własność każdego państwa z obyczajami obywatelów jego, znaczniejsze miejsca z położeniem ich względem innych, osobliwsze rzeki ze źródłami swemi i ujęciami z Przydatkiem krótkiej nauki o sferze, z francuskiego na polski język dla młodzi szkolnej przetłumaczone, Warszawa 1761.	pl_PL
dc.references	Kołudzki A., Thron ojczysty albo pałac wieczności w krótkim zebraniu monarchów, xiążąt i królów polskich z różnych aprobowanych autorów, od pierwszego Lecha aż do teraźniejszych czasów, zupełną w sobie życia i dzieł ich nieśmiertelnych zamykający historią, Poznań 1727.	pl_PL
dc.references	Łojko F., Odpowiedź na Wykład poprzedzający praw Korony Węgierskiej do Rusi Czerwonej i do Podola, tak jako Korony Czeskiej do Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego, [b.m.] 1773.	pl_PL
dc.references	Łubieński W., Świat we wszystkich swoich częściach mniejszych i większych, to jest w Europie, Azyi, Afryce i Ameryce w monarchiach, królestwach, xięstwach, prowincjach, wyspach i miastach geograficznie i historycznie opisany, Wrocław 1741.	pl_PL
dc.references	Naruszewicz A., Historia narodu polskiego od początku chrześcijaństwa. Panowanie Piastów, t. VI, Warszawa 1803.	pl_PL
dc.references	Naruszewicz A., Historia narodu polskiego, t. II–VII, Warszawa 1780–1786.	pl_PL
dc.references	Niesiecki K., Korona polska przy złotej wolności starożytnemi przy wszystkich katedr, prowincyi i rycerstwa klejnotami heroicznym męstwem i odwagą najwyższemi honorami a najpierwej cnotą pobożnością i świątobliwością ozdobiona, potomnym zaś wiekom na zaszczyt i nieśmiertelną sławę pamiętnych w tej ojczyźnie synów […], t. I–IV, Lwów 1728–1743.	pl_PL
dc.references	Okolski S., Orbis Polonus splaendoribus caeli: Triumphis mundi: Pulchritudine animantium: Decore aquatilium: Naturae excellentia reptilium condecoratus in quo antiqua sarmatarum gentilitia per vetustae nobilitatis poloniae insignia, vetera et nova indigenatus meritorum praemia et arma specificantur et relucent […], Cracoviae 1641.	pl_PL
dc.references	Paprocki B., Herby Królestwa Polskiego, Kraków 1584.	pl_PL
dc.references	Pikulski G., Sukcess świata czyli historia uniwersalna o pierwszych Rodzicach Adamie i Ewie, początku monarchij, królestw i miast ważniejszych, zacząwszy od stworzenia świata aż do teraźniejszych czasów, Lwów 1763.	pl_PL
dc.references	Potocki W., Poczet herbów szlachty Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego gniazdo i perspektywa staroświeckiej cnoty, płodnej Matki wszystkich Świętych i Świeckich Ozdób, po Całym Świecie, a mianowicie w Ojczyźnie naszej, gdzie złotej, w puchu Białego Orła, wychowańcy wolności, jasnemu, męstwa, powagi i statku, zaraz od pieluch nawykając słońcu. Gdzie pomnożenie na jasność pańskiego przez lat dwanaście set, aż dotąd, szczęśliwie kwitnęła Majestatu. Tudzież starożytność Domów: rodowitość familiej, teologiczne, polityczne nauki, przestróg argucje, żarty i co z okazjej którego podało herbu, krótko, związłem opisuje wierszem […], Kraków 1696.	pl_PL
dc.references	Wyrwicz K., Geografia powszechna czasów teraźniejszych albo opisanie krótkie krajów całego świata, ich położenia, granic, płodu ziemnego, skłonności obywatelów, handlu, obyczajów etc. etc. Z najświeższych wiadomości, krajopisarzów i wędrowników zebrane ku pożytkowi młodzi narodowej na szkoły publiczne wydana, Warszawa 1770.	pl_PL
dc.references	Wywód poprzedzający praw Korony Węgierskiej do Rusi Czerwonej i Podola, tak jako Korony Czeskiej do Xięstw Oświęcimskiego i Zatorskiego, Wiedeń 1772.	pl_PL
dc.references	Załuski J.A., Specimen historiae polonae criticae…, Varsavia 1735.	pl_PL
dc.references	Felczak W., Historia Węgier, Wrocław 1983.	pl_PL
dc.references	Grabski A.F., Historyzm sarmacki a historyzm Oświecenia, „Przegląd Humanistyczny” 1972, t. XVI, nr 5, s. 1–15.	pl_PL
dc.references	Grabski A.F., Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976.	pl_PL
dc.references	Kazańczuk M., Staropolskie legendy herbowe, Wrocław–Warszawa– Kraków 1990.	pl_PL
dc.references	Lipko S., Nauczanie geografii w okresie Komisji Edukacji Narodowej, Warszawa 1973.	pl_PL
dc.references	Lipko S., Podręczniki geografii w szkołach polskich XVIII w., Warszawa 1966, Rozprawy z dziejów oświaty, t. IX.	pl_PL
dc.references	Okoń J., Kompendia wiedzy a kompilacje. (Wprowadzenie do problematyki gatunku), „Ruch Literacki” 2007, t. XLVIII, nr 4–5, s. 409–421.	pl_PL
dc.references	Olszewicz B., Geografia polska w okresie odrodzenia, Warszawa 1956.	pl_PL
dc.references	Orzeł J., Historia – tradycja – mit w pamięci kulturowej szlachty Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, Warszawa 2016.	pl_PL
dc.references	Puchowski K., Edukacja historyczna w jezuickich kolegiach Rzeczypospolitej 1565–1773, Gdańsk 1999.	pl_PL
dc.references	Puchowski K., Edukacja historyczno-geograficzna w kolegiach pijarskich i jezuickich w I Rzeczypospolitej. Próba porównania, [w:] Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVII–XIX w., red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Warszawa–Kraków 1993, s. 477–488.	pl_PL
dc.references	Roszak S., Archiwum sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg „silva rerum” w kulturze Rzeczypospolitej XVIII w., Toruń 2004.	pl_PL
dc.references	Rybicka-Nowacka H., „Nowe Ateny” Benedykta Chmielowskiego. Metoda, styl, język, Warszawa 1974.	pl_PL
dc.references	Wichowa M., Ks. Benedykt Chmielowski – twórca „Nowych Aten” jako „scriptor rerum mirabilium”, [w:] Świt i zmierz baroku, red. M. Hanusiewicz, J. Dąbkowska, A. Karpiński, Lublin 2002, s. 475–487.	pl_PL
dc.references	Wolański F., Europa jako punkt odniesienia dla postrzegania przestrzeni geograficznej przez szlachtę polską w osiemnastym wieku w świetle relacji podróżniczych i geograficznych, Wrocław 2002.	pl_PL
dc.references	Wolański F., Staropolskie podręczniki i kompendia geograficzne jako źródło wiedzy o świecie w XVIII w., [w:] Staropolskie kompendia wiedzy, red. I.M. Dacka-Górzyńska, J. Partyka, Warszawa 2009, s. 195–202.	pl_PL
dc.references	Wyszomirska M., Rokosz gliniański i „Rady Kallimacha” a doktryna złotej wolności, [w:] Nad społeczeństwem staropolskim. Kultura, instytucje, gospodarka w XVI–XVIII stuleciu, red. K. Łopatecki, W. Walczak, Białystok 2007, s. 73–82.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8331-014-5.14