Wzory i uwarunkowania więzi mieszkańców z miastem na przykładzie wybranych miast postprzemysłowych

Abstract

Coraz częściej spotkać się można z opiniami, że w dobie globalizacji – powszechnego dostępu do komunikacji elektronicznej, łatwości i szybkości podróżowania – zmniejsza się znaczenie miejsca – spada poziom utożsamiania się z konkretnym miejscem, miejscowością, miastem. Miasta stają się obojętnymi przestrzeniami – „nie-miejscami”, dla coraz bardziej kosmopolitycznych jednostek. Jednocześnie wskazuje się, że globalizacji i łączącemu się z nią wykorzenieniu ludzi, towarzyszy potrzeba ponownego zakorzenienia. Proces rodzi kontrproces, który przejawia się wzrostem zainteresowania ludzi tym, co ich od siebie odróżnia i co stanowi o ich niepowtarzalności. Mając na uwadze powyżej przedstawione dylematy związane z relacją między człowiekiem a przestrzenią w postindustrialnym społeczeństwie, przedmiotem rozprawy są więzi mieszkańców z wybranymi miastami poprzemysłowymi. Cel badawczy ma charakter trojaki. Po pierwsze, ukazanie poziomu więzi (zarówno w wymiarze obiektywno-instrumentalnym, jak i subiektywno-emocjonalnym) mieszkańców do wybranych miast poprzemysłowych oraz porównanie różnic między tymi układami terytorialnymi. Po drugie, zidentyfikowanie głównych wzorów więzi z miastem, przy uwzględnieniu i wykorzystaniu dwóch wyodrębnionych wymiarów (obiektywnego i subiektywnego) oraz uchwycenie podobieństw i różnic we wzorach więzi występujących w badanych ośrodkach poprzemysłowych. Po trzecie, ukazanie czynników warunkujących poziom więzi mieszkańców z miastem, zarówno w wymiarze obiektywno-instrumentalnym, jak i subiektywno-emocjonalnym. Podstawę empiryczną niniejszej rozprawy stanowiły badania surveyowe przeprowadzone w trzech poprzemysłowych miastach z Europy Środkowowschodniej: w Łodzi, Poniewieżu oraz Oradei. Badania w dwóch pierwszych ośrodkach zrealizowane zostały w ramach międzynarodowego projektu badawczego pt. „Odrodzenie post-przemysłowych miast peryferyjnych” sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (nr projektu: HS6/02538), natomiast prace badawcze w Oradei sfinansowane zostały ze środków Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego.