Niezależne życie osób z niepełnosprawnością intelektualną w świecie VUCA – między Konwencją a praktyką

Głąb, Zbigniew

dc.contributor.author	Głąb, Zbigniew
dc.contributor.editor	Mikołajczyk-Lerman, Grażyna
dc.contributor.editor	Sztobryn-Giercuszkiewicz, Joanna
dc.date.accessioned	2022-05-19T12:01:55Z
dc.date.available	2022-05-19T12:01:55Z
dc.date.issued	2022
dc.identifier.citation	Głąb Z., Niezależne życie osób z niepełnosprawnością intelektualną w świecie VUCA – między Konwencją a praktyką, [w:] G. Mikołajczyk-Lerman, J. Sztobryn-Giercuszkiewicz (red.), Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA, WUŁ, Łódź 2022, https://doi.org/10.18778/8142-851-4.03	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8142-851-4
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/41860
dc.description.abstract	The article is theoretical and concerns the situation of people with intellectual disabilities in the world of changing disability paradigms. The main thesis is based on the observation that the changes potentially brought by ratification of the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities in Poland may generate for this group (along with its parents and other supporters) a number of difficulties and doubts related to the practical implementation of the new model of approach to disability. For the purposes of the analysis, a VUCA scheme was used based on the categories of volatility, uncertainty, complexity and ambiguity – corresponding to the assumptions of applied sociology.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	VUCA	pl_PL
dc.subject	medical model of disability	pl_PL
dc.subject	human rights model of disability	pl_PL
dc.subject	supported decision making	pl_PL
dc.subject	circles of support	pl_PL
dc.title	Niezależne życie osób z niepełnosprawnością intelektualną w świecie VUCA – między Konwencją a praktyką	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	27-50	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8142-852-1
dc.references	Augustyn M. (2010). Opieka długoterminowa w Polsce. Opis, diagnoza, rekomendacje, Grupa Robocza ds. Przygotowania Ustawy o Ubezpieczeniu od Ryzyka Niesamodzielności przy Klubie Senatorów Platformy Obywatelskiej, https://docplayer.pl/3593189-Opieka-dlugoterminowa-w-polsce.html (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Bigby C., Whiteside M., Douglas J. (2019). Providing support for decision making to adults with intellectual disability: Perspectives of family members and workers in disability support services, “Journal of Intellectual & Developmental Disability”, No. 44(4), s. 396–409, https://doi.org/10.3109/13668250.2017.1378873	pl_PL
dc.references	Buhagiar S., Azzopardi Lane C. (2020). Freedom from financial abuse: Persons with intellectual disability discuss protective strategies aimed at empowerment and supported decision-making, “Disability & Society”, s. 1–25, https://doi.org/10.1080/09687599.2020.1833312	pl_PL
dc.references	Campbell J., Oliver M. (2006). Disability Politics. Understanding Our Past, Changing Our Future, London: Routledge.	pl_PL
dc.references	Chan J. (2016). Challenges to realizing the Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) in Australia for people with intellectual disability and behaviours of concern, “Psychiatry, Psychology and Law”, No. 23(2), s. 207–214.	pl_PL
dc.references	Crichton J.H.M. (1998). Balancing restriction and freedom in the care of people with intellectual disability, “Journal of Intellectual Disability Research”, No. 42(2), s. 189–195.	pl_PL
dc.references	Definicja i kryteria oceny stopni niesamodzielności (2017). Projekt „Profesjonalizacja usług asystenckich i opiekuńczych dla osób niesamodzielnych – nowe standardy kształcenia i opieki” II Oś priorytetowa — Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji. Działanie 2.8. Rozwój usług społecznych świadczonych w środowisku lokalnym Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER), realizowany przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych wspólnie z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Stowarzyszeniem Niepełnosprawni dla Środowiska EKON, http:// www.aio.uksw.edu.pl/sites/default/files/ctools/css/Definicja%20i%20kryteria%20oceny%20stopni%20niesamodzielno%C5%9Bci.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Degener T. (2016). Disability in a human rights context, “Laws”, No. 5(35), https://doi.org/10.3390/laws5030035	pl_PL
dc.references	Goodley D. (2017). Disability Studies. An Interdisciplinary Introduction, Thousand Oaks: SAGE.	pl_PL
dc.references	ICF (2001). International classification of functioning, disability and health, World Health Organization 2001; polskie tłumaczenie: Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, Światowa Organizacja Zdrowia 2009, http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42407/9241545429_pol.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Jamrógiewicz B. (2018). Problem przemocy domowej wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną. Analiza zjawiska w województwie podkarpackim na tle Polski, „Rzeszowskie Studia Socjologiczne”, nr 8, s. 50–69.	pl_PL
dc.references	Johansen B., Euchner J. (2013). Navigating the VUCA world, “Research- -Technology Management”, No. 56(1), s. 10–15.	pl_PL
dc.references	KWD – Koncepcja Wspólnot Domowych dla Dorosłych Osób z Autyzmem przygotowana przez Porozumienie AUTYZM-POLSKA, (b.d.), https://autyzmpolska.org.pl/wp-content/uploads/2021/05/00- Koncepcja-Wsp%C3%B3lnoty-Domowej-dla-Doros%C5%82ych-Os%C3%B3b-z-Autyzmem.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Kongres III (2018). Założenia dla projektów ustaw dla Nowego Systemu Wsparcia osób z niepełnosprawnościami, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/III%20Kongres%20ON%20-%20Za%C5%82o- %C5%BCenia%20dla%20projekt%C3%B3w%20ustaw%20dla%20 Nowego%20Systemu%20Wsparcia%20os%C3%B3b%20z%20niepe- %C5%82nosprawno%C5%9Bciami%20v2.0%202017.10.23.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych (KPON 2012), sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169).	pl_PL
dc.references	Kurowski K. (2014). Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.	pl_PL
dc.references	Lach D.E. (2018). Niesamodzielność jako ryzyko socjalne, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.	pl_PL
dc.references	Mladenov T. (2013). The UN Convention on the rights of persons with disabilities and its interpretation, “ALTER, European Journal of Disability Research”, Vol. 7, s. 69–82.	pl_PL
dc.references	Mladenov T. (2015). Neoliberalism, postsocialism, disability, “Disability & Society”, Vol. 30(3), s. 445–459.	pl_PL
dc.references	Mladenov T., Petri G. (2020). Independent living in Central and Eastern Europe? The challenges of post-socialist deinstitutionalization, [w:] I. Fylling, E.L. Baciu, J. Paulsen Breimo (eds), EU Social Inclusion Policies in Post-Socialist Countries. Top-Down and Bottom-Up Perspectives on Implementation, London: Routledge, s. 16–34.	pl_PL
dc.references	Murugan S., Rajavel S., Aggarwal A., Singh A. (2020). Volatility, Uncertainty, Complexity and Ambiguity (VUCA) in context of the COVID-19 pandemic: Challenges and way forward, “International Journal of Health Systems and Implementation Research”, No. 4(2), s. 10–16.	pl_PL
dc.references	Niedbalski J. (2013). Między kontrolą a autonomią – instytucjonalne uwarunkowania życia niepełnosprawnych intelektualnie mieszkańców domu pomocy społecznej, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania”, t. 4(9), s. 47–63.	pl_PL
dc.references	NIK (2011). Informacja o wynikach kontroli organizacji i finansowania warsztatów terapii zajęciowej przy udziale środków państwowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych w województwie małopolskim. Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura w Krakowie, https:// www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,lkr~p_10_143_201104270930131303889413~01,typ,k.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	ONZ (b.d.). Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD), https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Pamuła N. (2019). “Maternal impressions”. Disability memoirs in socialist Poland, “Aspasia”, Vol. 13, s. 95–112.	pl_PL
dc.references	Perlstadt H. (2006). Applied sociology, [w:] C.D. Bryant, C. Yuan, D.L. Peck (eds), 21st Century Sociology: A Reference Handbook, Thousand Oakes: SAGE, s. 342–352.	pl_PL
dc.references	Racław M., Trawkowska D. (2017). Pytania o rzecznictwo wobec niepełnosprawnych i problemu niepełnosprawności – koncepcje i działania w perspektywie interdyscyplinarnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 60, s. 13–32.	pl_PL
dc.references	Radlińska I. (2017). Ochrona podmiotowości prawnej osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym w prawie polskim, „Pomeranian Journal Life Science”, Vol. 63(1), s. 69–77.	pl_PL
dc.references	RPO (2018). Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do prof. Gertrudy Uścińskiej Przewodniczącej Międzyresortowego Zespołu do spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, XI.7061.10.2018.AKB, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/% 2FRPO%20do%20MRPiPS%20w%20sprawie%20orzekania%20 o%20niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bci%2C%2021.09.2018.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Shakespeare T. (2017). Disability: The Basics, London: Routledge.	pl_PL
dc.references	Shogren K.A., Wehmeyer M.L., Lassmann H., Forber-Pratt A.J. (2017). Supported Decision making: A synthesis of the literature across intellectual disability, mental health, and aging, “Education and Training in Autism and Developmental Disabilities”, Vol. 52(2), s. 144–157.	pl_PL
dc.references	Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030, przyjęta Uchwałą Nr 27 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2021 r., Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, Warszawa, 25.02.2021, poz. 218.	pl_PL
dc.references	Szwałkiewicz E., Wilmowska-Pietruszyńska A., Pawlak K., Hart G., Krześniak H., Nurzyńska E. (b.d.). Definicja osoby niesamodzielnej, http:// www.aio.uksw.edu.pl/sites/default/files/ctools/css/Definicja%20osoby%20niesamodzielnej.pdf (dostęp: 10.04.2020).	pl_PL
dc.references	Szweda-Lewandowska Z. (2014). Modele opieki nad osobami niesamodzielnymi, [w:] W. Koczur, A. Rączaszek (red.), Polityka społeczna wobec problemu bezpieczeństwa socjalnego w dobie przeobrażeń społeczno- gospodarczych, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, s. 215–224.	pl_PL
dc.references	Tarkowska E. (1997). Ludzie w instytucji totalnej. Przypadek domów pomocy społecznej, [w:] A. Gustavsson, E. Zakrzewska-Manterys (red.), Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Warszawa: Wydawnictwo Żak, s. 121–138.	pl_PL
dc.references	Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. O pomocy społecznej, Dz.U. z 2004 r. Nr 64 poz. 593.	pl_PL
dc.references	Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. O emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 1998 r. Nr 162 poz. 1118.	pl_PL
dc.references	Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. z 2020 r. poz. 1320, z 2021 r. poz. 1162.	pl_PL
dc.references	Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. O rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Dz.U. z 1997 r. Nr 123 poz. 776.	pl_PL
dc.references	Zadrożny J. (red.) (2015). Społeczny Raport Alternatywny z realizacji Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami w Polsce, http://konwencja.org/o-projekcie/ (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Zima-Parjaszewska M. (b.d.). Ubezwłasnowolnienie w świetle Konstytucji RP oraz Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, http://www.ptpa.org.pl/site/assets/files/1028/ekspertyza_osi_-_ubezwlasnowolnienie.pdf (dostęp: 14.03.2022).	pl_PL
dc.references	Żyta A. (2018). Sytuacja rodzinna osób z niepełnosprawnością a Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, „Niepełnosprawność – dyskursy pedagogiki specjalnej”, nr 30, s. 50–64.	pl_PL
dc.references	Żyta A., Ćwirynkało K. (2014). Starzejący się rodzice, starzejące się dzieci – problemy rodzin osób z niepełnosprawnością intelektualną, „Niepełnosprawność – dyskursy pedagogiki specjalnej”, nr 13, s. 54–67.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8142-851-4.03