Identyfikacja zmów przetargowych - zastosowanie metod statystycznych

Abstract

Konkurencja, jako mechanizm efektywnej alokacji zasobów, stanowi jedną z fundamentalnych zasad udzielania zamówień publicznych. Do najpoważniejszych źródeł ograniczeń konkurencji na rynku zamówień publicznych należą porozumienia zmowy przetargowe. Z uwagi na niejawny charakter tego rodzaju porozumień, ich identyfikacja jest znacząco utrudniona. Szans na skuteczne zwalczanie zmów upatruje się w metodach ilościowych. Problematyka zmów w warunkach polskiego systemu zamówień publicznych omawiana jest głównie w naukach prawnych, brak jest przy tym analiz ujmujących to zagadnienie od strony ekonomicznej. Niniejsza praca wypełnia tę lukę, wnosząc tym samym wkład w rozwój ekonomii. Celem głównym rozprawy jest ocena możliwości wykorzystania metod statystycznych do badania zachowania się wykonawców w celu identyfikacji cech charakterystycznych dla zmowy przetargowej. W rozprawie przyjęto klasyczne podejście teoretyczno-empiryczne. Wychodząc od teoretycznych modeli konkurencji omówiono uwarunkowania powstawania kartelu, ograniczenia funkcjonowania zmów i warunki ich stabilności. Następnie przedstawiono wnioski z przeglądu literatury dotyczące strategii uczestników zmów przetargowych. Analiza empiryczna przeprowadzona została w oparciu o cztery zasadnicze źródła danych: (1) sprawozdania Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z funkcjonowania rynku zamówień publicznych w Polsce za lata 2007-2020, (2) dane indywidualne o postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego rozstrzygniętych w latach 2007-2016, (3) decyzji administracyjnych wydanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w latach 2005-2020 oraz (4) własnego badania dotyczącego postrzegania zmów przetargowych przez jednostki samorządu terytorialnego. W pracy dokonano oceny możliwości zastosowania markerów zmów przetargowych w warunkach polskiego systemu zamówień publicznych. Dodatkowo, zaproponowano i zbadano możliwość wykorzystania w tym obszarze analizy koszykowej i regresji logistycznej. Przeprowadzona analiza potwierdziła możliwość i zasadność zastosowania metod statystycznych w identyfikacji zmów przetargowych.