Kształtowanie granic Polski po pierwszej wojnie światowej. Metodyczne problemy badań źródeł kartograficznych i tekstowych

Abstract

Inspiracją do napisania tej monografii były doświadczenia i przemyślenia, jakie pojawiły się podczas kwerend, zmierzających do odnalezienia map i szkiców kartograficznych wraz z dokumentacją istotną do ich zrozumienia, które sporządzano na potrzeby negocjacji kształtu granic Polski przed i w trakcie Konferencji Pokojowej w Paryżu, kończącej pierwszą wojnę światową. Kwerendy prowadzono w ramach grantu Kształtowanie granic niepodległej Polski świetle dokumentów kartograficznych, realizowanego w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Szlakami Polski Niepodległej” (2018/2023). Poszukiwano wszelkich źródeł kartograficznych – map rękopiśmiennych, drukowanych, szkiców kartograficznych oraz materiałów źródłowych do ich opracowania, czyli różnego rodzaju ekspertyz, sprawozdań, opisów, notatek, listów, rachunków, które mogły posłużyć do sporządzenia lub skorygowania publikacji kartograficznych, przygotowywanych przed i w czasie konferencji w kraju i poza nim. Najwięcej odnalezionych źródeł stanowią mapy drukowane, mapy będące w obiegu rynkowym z odręcznie naniesioną treścią ekspercką i mapy rękopiśmienne. Przedstawiają one głównie zagadnienia przyrodnicze, historyczne, społeczno-gospodarcze, narodowościowe i polityczne. Wykonane zostały w różnych formatach i skalach (od topograficznych do przeglądowych). Zasięgiem geograficznym obejmują dawne ziemie polskie lub całą Europę. Część map wydrukowana została na etapie pierworysu, stąd mapy te sprawiają wrażenie pozycji wykonanych ręcznie. W wielu przypadkach treść tematyczna narysowana jest na gotowych uniwersalnych podkładach kartograficznych.