Phonetische Verständlichkeit im interkulturellen, institutionellen Kontext – ein Zusammenspiel von Wirkung, Norm und Akzeptanz. Wissenschaftstheoretische Grundlagen empirischer Untersuchungen

Abstract

Die phonetische Verständlichkeit, bei deren Bestimmung die Kategorie der Norm von Relevanz ist, stellt einen wesentlichen Baustein zur Sicherung gegenseitiger Verständigung dar. Die Beeinträchtigung phonetischer Verständlichkeit führt hingegen zur Entstehung kommunikativer Störungen, die wiederum ungewollten Wirkungen sowie fehlender Akzeptanz der Sprecherperson und / oder der von ihr übermittelten Inhalte zugrunde liegen können. In Anbetracht dessen sei im Folgenden das enge Zusammenspiel zwischen phonetischer Verständlichkeit, Wirkung, Norm und Akzeptanz hervorgehoben, das ebenfalls in der empirischen Forschung entsprechend berücksichtigt werden soll.

Phonetic comprehensibility, which is determined by applying the category of the norm, is essential precondition in the securing of mutual understanding. Limitations to phonetic comprehensibility, however, can lead to disruptions in communication, which can in turn have undesirable effects such as a failure to accept the speaker and the content s / he aims to communicate. In the light of this, the following contribution will emphasize the interplay between phonetic comprehensibility, effect, norm and acceptance and will consider empirical research on the topic.  

Zrozumiałość wypowiedzi pod względem fonetycznym, badanej głównie w oparciu o kategorię normy, stanowi istotny warunek wzajemnego zrozumienia osób komunikujących się. Nieprzestrzeganie poprawności fonetycznej prowadzi natomiast często dopowstania zakłóceń w procesie komunikowania się, (szczególnie w komunikacji face-to-face) za pomocą języka mówionego, co może z kolei wywołać niezamierzone oddziaływanie na odbiorcę oraz, co więcej, spowodować brak akceptacji osoby mówiąceji przekazywanych przez nią treści. Celem artykułu jest zatem ukazanie tych zależności oraz ich istoty w badaniach empirycznych.