Film and cinema as a subject of sociological study. Between tradition and the present

Wejbert-Wąsiewicz, Ewelina

dc.contributor.author	Wejbert-Wąsiewicz, Ewelina
dc.date.accessioned	2021-03-24T10:55:35Z
dc.date.available	2021-03-24T10:55:35Z
dc.date.issued	2020-06-30
dc.identifier.issn	0208-600X
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/34511
dc.description.abstract	Relations between sociology and cinema span over a hundred years. The author’s task is to reflect on this fact and, as a result, to present her own theoretical and methodological concept. Constructive framing is done in a historical perspective supplemented with methodological reflections using a variety of existing materials, scientific publications (library query) and the author’s own analyses. The basic research question concerns the state of the subdiscipline: what methodological, empirical and theoretical proposals have been developed; to what extent are they currently up to date or cultivated by scholars? A look at the broad heritage of the sociology of film and cinema allows us to see the gaps to be filled in in the area of empiricism and theory. This article does not address the reasons for this state of affairs in great detail, but merely indicates that an in-depth study of relationships and embedding data in the light of Bruno Latour’s actor-network theory or Pierre Bourdieu’s field concept could shed light on the issue from a different angle, in this case – the scope of the sociology of knowledge. One of the conclusions is that the sociology of film has a faint presence in the field of the sociology of art. The author tries to revive the old postulates of the Polish sociologists of culture and film (including A. Kłoskowska, C. Prasek, K. Żygulski), drawing theoretical inspiration from the philosophy of Ernst Cassirer and also using experience from her own research. What emerges as a result is a research model proposal (along with a research tool) in the field of the sociology of film/cinema, aimed at the cognition and comparison of images of reality.	en
dc.description.abstract	Związki socjologii i kina trwają ponad sto lat. Zadaniem autorki tekstu jest refleksja nad tym faktem, a w efekcie prezentacja własnej koncepcji teoretyczno-metodologicznej. Konstruktywne ramowanie dokonuje się w perspektywie historycznej uzupełnianej o refleksje metodologiczne z wykorzystaniem różnorodnych materiałów zastanych, publikacji naukowych (kwerenda biblioteczna) oraz własnych analiz. Podstawowe pytanie badawcze dotyczy stanu subdyscypliny: jakie propozycje metodologiczne, empiryczne i teoretyczne zostały wypracowane; na ile są one współcześnie aktualne, czyli uprawiane przez uczonych? Spojrzenie na szerokie dziedzictwo socjologii filmu i kina pozwala dostrzec „białe plamy” w obszarze empirii i teorii. W niniejszym artykule nie podejmowano szerzej powodów tego stanu rzeczy, jedynie zasygnalizowano, iż dogłębne zbadanie relacji i osadzenie danych w świetle teorii aktora-sieci Bruna Latoura czy koncepcji pola Pierre’a Bourdieu mogłoby rzucić światło na zagadnienie z innej strony, w tym przypadku – z zakresu socjologii wiedzy. Jednym z wniosków jest nikła obecność socjologii filmu w polu socjologii sztuki. Autorka próbuje ożywić stare postulaty rodzimych socjologów kultury i filmu (m.in. A. Kłoskowskiej, C. Praska, K. Żygulskiego), czerpiąc inspirację teoretyczną z filozofii Ernsta Cassirera, a także wykorzystując doświadczenia z własnych badań. W efekcie wyłania się propozycja modelu badań (wraz z narzędziem badawczym) z zakresu socjologii filmu/kina zorientowanych na poznanie i porównanie obrazów rzeczywistości.	pl
dc.language.iso	en
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl
dc.relation.ispartofseries	Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica;73	pl
dc.rights.uri	https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
dc.subject	sociology of film	en
dc.subject	sociology of cinema	en
dc.subject	film	en
dc.subject	cinema	en
dc.subject	sociological analysis of film	en
dc.subject	socjologia filmu	pl
dc.subject	socjologia kina	pl
dc.subject	film	pl
dc.subject	kino	pl
dc.subject	socjologiczna analiza filmu	pl
dc.title	Film and cinema as a subject of sociological study. Between tradition and the present	en
dc.title.alternative	Film i kino jako przedmiot badań socjologicznych. Między tradycją a teraźniejszością	pl
dc.type	Article
dc.page.number	89-110
dc.contributor.authorAffiliation	Advanced research degree (dr hab.), Sociology of Art and Education Department, Faculty of Economic and Sociology, University of Lodz, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90-214 Łódź, Poland	en
dc.identifier.eissn	2353-4850
dc.references	Abriszewski K. (2007), Teoria Aktora-Sieci Bruno Latoura, “Teksty Drugie”, no. 1–2, pp. 113–126.	en
dc.references	Abriszewski K. (2016), Nauka w walizce, “Zagadnienia Naukoznawstwa”, no. 1, pp. 87–110.	en
dc.references	Adamczak M. (2010), Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.	en
dc.references	Aumont J., Marie M. (2011), Analiza filmu, transl. M. Zawadzka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.	en
dc.references	Bevans G.E. (1913), How Working Men Spend Their Spare Time, Columbia University Press, New York.	en
dc.references	Blumer H. (1933a), Movies and Conduct, The Macmillan Company, New York.	en
dc.references	Blumer H. (1933b), Movies, Delinquency, and Crime, The Macmillan Company, New York.	en
dc.references	Bocheńska J. (ed.) (1975), Polska myśl filmowa: antologia tekstów z lat 1898–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.	en
dc.references	Bogunia-Borowska M. (2012), Fenomen telewizji. Interpretacje socjologiczne i kulturowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.	en
dc.references	Bourdieu P. (2001), Reguły sztuki, transl. A. Zawadzki, Universitas, Kraków.	en
dc.references	Box K. (1947), The Cinema and the Public, Central Office of Information, London.	en
dc.references	Box K., Moss L. (1943), The Cinema Audience, Ministry of Information, London.	en
dc.references	Brym R. (2006), How to write a sociological review movie, https://www.coursehero.com/file/21770086/moviesrev/ (accessed 10.02.2018).	en
dc.references	Burt C. (1925), Young Delinquent, University of London Press, London.	en
dc.references	Bystroń J. (1919), Socjologia kina, “Ekran”, no. 11, pp. 1.	en
dc.references	Cassirer E. (1998), Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, transl. A. Staniewska, Czytelnik, Warszawa.	en
dc.references	Coser L. (1963), Sociology through literature, Prentice Hall, New York.	en
dc.references	Dale E. (1933), The Content of Motion Pictures, Macmillan, New York.	en
dc.references	Darmas M. (2014), Obywatel rycerz. Zarys socjologii filmu, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.	en
dc.references	Denzin N.K. (1989), Reading Tender Mercies: Two Interpretations, “The Sociological Quarterly”, no. 30, pp. 37–57.	en
dc.references	Denzin N.K. (1991), Hollywood Shot by Shot. Alcoholism in American Cinema, Walter De Gruyte, New York.	en
dc.references	Dudziński R. (2017), Realism and authenticity in Polish detective films and TV series of the 1970s, “Kultura i Historia”, no. 31, pp. 1–15.	en
dc.references	Dunaeva V. (2011), Badanie kultury w PRL i ZSRR oraz nowe spojrzenie na kulturę w polskiej i rosyjskiej socjologii po przełomie ustrojowym, “Kultura i Społeczeństwo”, no. 2–3, pp. 113–129.	en
dc.references	Eco U. (2008), Sztuka, transl. P. Salwa, M. Salwa, Wydawnictwo M, Kraków.	en
dc.references	Esquenazi J.-P. (2007), Sociologie des oeuvres. De la production à l’interprétation, Armand Colin, Paris.	en
dc.references	Ferro M. (2011), Kino i historia, transl. T. Falkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.	en
dc.references	Filiciak M. (2013), Media, wersja beta: film i telewizja w czasach gier komputerowych i internetu, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.	en
dc.references	Filiciak M., Giza B. (eds.) (2011), Post-soap: nowa generacja seriali telewizyjnych a polska widownia, Scholar, Warszawa.	en
dc.references	Fiske J. (1997), Zrozumieć kulturę popularną, Wydawnictwo KR, Kraków.	en
dc.references	Fleury L. (2013), Sociology of Culture and Cultural Practices, Lexington Books, Lanham–Boulder–New York–Toronto–Plymouth.	en
dc.references	Ford R. (1939), Children in the Cinema, George Allen and Unwin, London.	en
dc.references	Forman H.J. (1933), Our Movie Made Children, The MacMillan Company, New York.	en
dc.references	Francastel P. (1970), Twórczość malarska a społeczeństwo, transl. J. Karbowska, A. Szczepańska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.	en
dc.references	Funk A. (1934), The Film and Youth: An Investigation of the Psychological Effects on Film on the Life of the Young, Munich University, Munich.	en
dc.references	Gałuszka M. (1984), Potoczne odtworzenie filmu, “Studia Socjologiczne”, no. 4, pp. 161–184.	en
dc.references	Gałuszka M. (1996), Między przyjemnością a rytuałem. Serial telewizyjny w kulturze popularnej, Wydawnictwo Akademii Medycznej, Łódź.	en
dc.references	Gałuszka M., Kowalewicz K. (1977), Szkic do badań potocznego odbioru filmu, “Kino”, no. 11, pp. 29–31.	en
dc.references	Gervereau L. (2000), Voir, comprendre, analyser les images, La Découverte, Paris.	en
dc.references	Godzic W. (1996), Oglądanie i inne przyjemności kultury popularnej, Universitas, Kraków.	en
dc.references	Godzic W. (1999), Telewizja jako kultura, Rabid, Kraków.	en
dc.references	Godzic W. (2004), Telewizja i jej gatunki po “Wielkim Bracie”, Universitas, Kraków.	en
dc.references	Godzic W. (2007), Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.	en
dc.references	Hauser A. (1974), Społeczna historia sztuki i literatury, transl. J. Ruszczycówna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.	en
dc.references	Heinich N. (2010), Socjologia sztuki, transl. A. Karpowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa.	en
dc.references	Helman A. (1994), Intelektualiści i służące. Pierwsze wyobrażenia o odbiorcach kina, “Kultura Współczesna”, no. 2, pp. 5–15.	en
dc.references	Hopfinger M. (1997), Kultura audiowizualna u progu XXI wieku, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.	en
dc.references	Horkheimer M., Adorno T.W. (1994), Dialektyka oświecenia, transl. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.	en
dc.references	Hughes R. (ed.) (1962), Film: Book 2. Films of Peace and War, Grove Press, New York.	en
dc.references	Iskierko A. (1966), Moda na socjologię. Czy widzowie się zmieniają? Z doc. dr. Kazimierzem Żygulskim rozmawia Alicja Iskierko, “Ekran”, no. 21, pp. 10–11.	en
dc.references	Jacyno M. (1998), Portret bohatera ze stygmą. Bohater seriali telewizyjnych, “Kultura Współczesna”, no. 2–3, pp. 36–49.	en
dc.references	Jarvie I.C. (1970), Movies and Society, Basic Books Inc. Publishers, New York.	en
dc.references	Jones D.B. (1945), The Hollywood War Film: 1942–1944, “Hollywood Quarterly”, vol. 1, no. 1, pp. 1–19.	en
dc.references	Kaczmarek J. (2008), Do zobaczenia: socjologia wizualna w praktyce badawczej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.	en
dc.references	Kaczmarek J. (2014), Zobaczyć społeczeństwo: film i wideo w badaniach socjologicznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.	en
dc.references	Kałużyński Z. (1993), Bankiet w domu powieszonego, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa.	en
dc.references	Kałużyński Z. (1998), Buntownik bywalec, Wydawnictwo Ars, Warszawa.	en
dc.references	Kłoskowska A. (1981), Socjologia kultury, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.	en
dc.references	Kłoskowska A. (1997), Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.	en
dc.references	Kłoskowska A., Rokuszewska-Pawełek A. (1977), Mity literackie w świadomości potocznej: przykład potocznego odbioru “Wesela”, “Kultura i Społeczeństwo”, vol. 21, no. 1, pp. 35–62.	en
dc.references	Kossak J. (1987), Film i przekształcenia współczesnej kultury, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.	en
dc.references	Kościelski Z. (1987), Odbiór i ocena serialu “Ptaki ciernistych krzewów”, “Aktualności Radiowo-Telewizyjne”, no. 5, pp. 12–20.	en
dc.references	Kowalewicz K. (1978), Notatki do szkicu o odbiorze filmów na przykładzie “Prześwietlenia” Krzysztofa Kieślowskiego, “Przekazy i Opinie”, no. 4, pp. 11–22.	en
dc.references	Kowalewicz K. (1979), Pomysły do badań odbioru, “Przekazy i Opinie”, no. 4, pp. 85–96.	en
dc.references	Kracauer S. (2009), Od Caligariego do Hitlera: z psychologii filmu niemieckiego, transl. E. Skrzywanowa, W. Wertenstein, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.	en
dc.references	Kulik A. (1968), Po wyjściu z kina. Psychologiczna problematyka oddziaływania filmu, Centralna Poradnia Amatorskiego Klubu Artystycznego, Warszawa.	en
dc.references	Kurz I. (ed.) (2008), Film i historia: antologia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.	en
dc.references	Latour B. (2010), Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, transl. A. Derra, K. Abriszewski, Universitas, Kraków.	en
dc.references	Lazarsfeld P. (1947), Audience Research in the Movie Field, “The Annals American Academy of Political and Social Science”, November, pp. 160–168, https://doi.org/10.1177/000271624725400125	en
dc.references	Lewicki B. (1935), Młodzież przed ekranem, Drukarnia „Słowa Polskiego”, Lwów.	en
dc.references	Linowiecka B. (1971), “Incydent” w oczach widzów, “Magazyn Filmowy”, no. 35, pp. 10–11.	en
dc.references	Lowenthal L. (1957), Literature and the image of man. Sociological studies of the European drama and novel 1600–1900, The Beacon Press, Boston.	en
dc.references	Lynd R.S., Lynd H.M. (1929), Middletown: A Study in Modern American Culture, Harcourt, Brace and Company, New York.	en
dc.references	Łaciak B. (2013), Kwestie społeczne w polskich serialach obyczajowych – prezentacje i odbiór. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.	en
dc.references	Manvell R. (1946), Survey of the Cinema and its Public, Pelican Book, London.	en
dc.references	Matuchniak-Krasuska A. (2005), Obrazy czasu teraźniejszego, “Przegląd Socjologiczny”, no. 1–2, pp. 83–105.	en
dc.references	Matuszewski B. (1898), Nowe źródło historii, [in:] J. Bocheńska (ed.) (1975), Polska myśl filmowa: antologia tekstów z lat 1898–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, pp. 12–18.	en
dc.references	Mayer J.P. (1946), Sociology of film: studies and documents, Dennis Dobson, London.	en
dc.references	Mayer J.P. (1948), British cinemas and their audiences: sociological studies, Dennis Dobson, London.	en
dc.references	Michalewicz K.S. (2003), Film i socjologia, Neriton, Warszawa.	en
dc.references	Morawski S. (1977), Kultura filmowa młodzieży, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.	en
dc.references	Morin E. (1975), Kino i wyobraźnia, transl. K. Eberhardt, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.	en
dc.references	Murphy R. (1989), Realism and Tinsel: Cinema and Society in Britain 1939–1948, Routledge, London.	en
dc.references	Osiński T. (1985), Film fabularny w świadomości młodych odbiorców, [in:] J. Trzynadlowski (ed.), Problemy teorii dzieła filmowego, “Studia Filmoznawcze”, vol. IV, Wrocław.	en
dc.references	Peters Ch.C. (1933), Motion Pictures and Standards of Morality, Macmillan Company, New York.	en
dc.references	Phelan J.J. (1919), Motion Pictures as a Phase of Commercial Amusement in Toledo, Little Book Press, Ohio.	en
dc.references	Płażewski J. (2008), Język filmu, Książka i Wiedza, Warszawa.	en
dc.references	Prasek C. (1970a), Próba analizy postaw bohaterów filmowych, “Kultura i Społeczeństwo”, no. 3, pp. 167–175.	en
dc.references	Prasek C. (1970b), Czym mogłaby być socjologia filmu?, “Kino”, no. 56, pp. 30–33.	en
dc.references	Prasek C. (2010), Złota młodzież PRL, Bellona, Warszawa.	en
dc.references	Prasek C. (2014), Film i jego obraz w PRL, Bellona, Warszawa.	en
dc.references	Prokop D. (1970), Soziologie des Films, Luchterhand, Berlin.	en
dc.references	Renshaw S., Miller V., Marquis D. (1933), Children’s Sleep, Arno Press, New York.	en
dc.references	Rowson S. (1936), A statistical survey of the cinema industry in Great Britain in 1934, “Journal of the Royal Statistical Society”, vol. 99, pp. 67–129.	en
dc.references	Rudzki J. (1967), Zafascynowani telewizją. Socjologiczne studium o telewizji wśród młodzieży, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.	en
dc.references	Salzman S. (1936), Socjologiczne widzenie kina, [in:] J. Bocheńska (ed.) (1975), Polska myśl filmowa: antologia tekstów z lat 1898–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, pp. 278–281.	en
dc.references	Siemieńska R. (1981), Percepcja serialu telewizyjnego a sytuacja osobista oraz stosunek do narodu (na przykładzie “Szpitala na peryferiach”), “Przekazy i Opinie”, no. 1, pp. 49–54.	en
dc.references	Sklar R., Musser Ch. (1990), Resisting Images. Essays about Cinema and History, Temple University Press, Philadelphia.	en
dc.references	Skoczylas L. (1913), [in:] J. Bocheńska (ed.) (1975), Polska myśl filmowa: antologia tekstów z lat 1898–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, pp. 77–84.	en
dc.references	Sorlin P. (1991), European Cinema, European Societies 1939–1990, Routledge, New York.	en
dc.references	Stępowski M. (1914), Wszechwładztwo kinematografu, [in:] J. Bocheńska (ed.) (1975), Polska myśl filmowa: antologia tekstów z lat 1898–1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, pp. 84–95.	en
dc.references	Sułkowski B. (2006), Przemoc i pornografia śmierci jako przynęty medialne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.	en
dc.references	Sułkowski B. (2015), Badania seriali – w poszukiwaniu paradygmatu, “Dyskursy o Kulturze”, no. 4, pp. 157–172.	en
dc.references	Sułkowski B. (2017), Świadectwa potocznych odbiorów sztuk fabularnych, “Rocznik Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, no. 9, pp. 19–66.	en
dc.references	Sutherland J.A., Feltey K. (2013), Cinematic Sociology: Social life in film, Sage Publications, Los Angeles–London–New Delhi–Singapore–Washington DC.	en
dc.references	Szczepański J. (1973), Literatura i socjologia, [in:] J. Szczepański, Odmiany czasu teraźniejszego, Książka i Wiedza, Warszawa.	en
dc.references	Szczepański J. (1995), Wizje naszego życia, Wydawnictwo Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji, Warszawa.	en
dc.references	Szpociński A. (1998), O ważności i nieważności kultury artystycznej, “Kultura Współczesna”, no. 2–3, pp. 73–80.	en
dc.references	Tudor A. (1974), Image and Influence. Studies in the Sociology of Film, Allen & Unwin, London.	en
dc.references	Turner G. (2003), Film as social practice, Routledge, London–New York.	en
dc.references	Wejbert-Wąsiewicz E. (2017a), Polska Światłoczuła – kino objazdowe i jego publiczność w XXI wieku, [in:] A. Kisielewska, A. Kisielewski, M. Kostaszuk-Romanowska (eds.), Przyszłość kultury: od diagnozy do prognozy, Wydawnictwo Prymat, Białystok, pp. 185–202.	en
dc.references	Wejbert-Wąsiewicz E. (2017b), Bez retuszu czy po liftingu? Obrazy starości i aborcji w filmie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.	en
dc.references	Wejbert-Wąsiewicz E. (2019), Socjologiczne widzenie filmu i kina. Artykulacje i praktyki w polu socjologii filmu i kina, “Przegląd Socjologiczny”, no. 67, pp. 141–169.	en
dc.references	Zajiček E. (2015), Zarys historii gospodarczej kinematografii polskiej, vol. 1, Wydawnictwo Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej, Łódź.	en
dc.references	Żygulski K. (1966), Socjologia filmu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Kraków.	en
dc.references	Żygulski K. (1973), Bohater filmowy: studium socjologiczne, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.	en
dc.contributor.authorEmail	ewelina.wejbert@uni.lodz.pl
dc.identifier.doi	10.18778/0208-600X.73.06

Files in this item

Name:: 8802-Tekst_artykulu-22787-1-10 ...
Size:: 918.2Kb
Format:: PDF

View/Open

This item appears in the following Collection(s)

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica 2020, nr 73 [8]

Show simple item record

Except where otherwise noted, this item's license is described as https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0