Wschód i Zachód: tolerancja i różnorodność

Abstract

Niniejszy tom stanowi zbiór dwunastu artykułów autorstwa młodych badaczy. Przedstawiają oni różne aspekty spotkania Zachodu, głównie europejskiego, z Orientem obejmującym geograficznie region Bliskiego Wschodu, Północnej Afryki, lecz również Kaukazu i Azji Środkowej, a więc obszar, gdzie żyją muzułmanie. Teksty ułożone są według klucza chronologicznego – od tematów historycznych po najbardziej aktualne, m.in. związane z „Arabską Wiosną”. Otwierający artykuł D. Kokocia ukazuje rolę, jaką odegrał Ibn Ruszd, znany na Zachodzie jako Awerroes, w kształtowaniu koncepcji średniowiecznych Europejczyków dotyczących m.in. intelektu. K. Zdulski naświetla meandry polityki III Rzeszy wobec zbliżenia, jakie nastąpiło w 1939 roku między trzema potężnymi graczami: Wielką Brytanią, Francją i Turcją. Kolejny artykuł, K. Peszyńskiej-Drews, wpisuje się w modne w Stanach Zjednoczonych, lecz niedoceniane jeszcze w Polsce badania nad świadomością kulturową. Kulturowe uwarunkowania pojawiają się również w opracowaniu K. Mirys-Kijo, która opisuje sytuację prawną kobiet w wybranych krajach Maghrebu (Libii, Maroku, Algierii) oraz Zatoki Perskiej (Arabii Saudyjskiej, Katarze, Kuwejcie). Kontynuując wątek kobiecy, D. Ściślewska pochyla się nad oryginalnym zjawiskiem albańskich virgjinesh, tj. dziewic Kanunu – kobiet, które świadomie przejmują zachowania mężczyzn. Z kolei K. Pietrasika interesują „czarne wdowy”, czyli kobiety-samobójczynie z Kaukazu, które z ofiar I i II wojny czeczeńskiej zmieniły się w siejące grozę mścicielki. W tomie nie zabrakło rozważań o naturze ekonomiczno-społecznej. J. Żelazny, posługując się statystykami, omawia sytuację gospodarczą Kataru, ze szczególnym uwzględnieniem roli imigrantów (głównie z innych państw arabskich oraz Azji). Tekst A. Stopczyńskiego przenosi czytelnika do wirtualnego świata muzułmanów rosyjskich, którzy korzystają z dobrodziejstw profilowanych portali społecznościowych m.in. w celach matrymonialnych i towarzyskich. Azjatyckiemu trójkątowi Afganistan – Iran – Tadżykistan poświęcony jest artykuł J. Gajdy, który w 2010 roku prowadził badania terenowe w północno-wschodnim Afganistanie oraz południowo-wschodnim Tadżykistanie. Dwa kolejne teksty zostały napisane w oparciu o doniesienia prasowe. A. Górecka przygląda się temu, jak przedstawiani/demonizowani są w polskich gazetach Bracia Muzułmanie, którzy doszli do władzy w Egipcie po obaleniu reżimu Hosniego Mubaraka. Przemiany w dwóch kolejnych państwach północnoafrykańskich, tyle że z perspektywy francuskiej racji stanu, śledzi B. Woźniak-Krawczyk. Tom zamyka największy objętościowo artykuł R. Stryjewskiego, będący wynikiem badań antropologicznych przeprowadzonych w Tunezji w okresie od kwietnia 2011 roku do kwietnia 2012 roku w ramach szerszego projektu badawczego poświęconego imigracji tunezyjskiej w Polsce.