Czy Mendelson by coś nie obmyślił? – geneza polskiej partii socjalistycznej zaboru pruskiego w świetle kontaktów z grupą londyńską

Abstract

Artykuł podejmuje próbę zdefiniowania relacji między dwoma polskimi ośrodkami socjalistycznymi – londyńskim, skupionym wokół Stanisława Mendelsona, oraz berlińskim, z którego wyrosła Polska Partia Socjalistyczna zaboru pruskiego. Tłem dla badań jest polemika z zastaną historiografią. Na podstawie archiwaliów oraz wspomnień podjęta została próba odtworzenia związków między oboma ugrupowaniami. Analiza materiału źródłowego wskazuje na istnienie relacji o charakterze finansowym, personalnym oraz ideowym, które to czynniki sugerują rzeczywistą zależność socjalistów berlińskich od otoczenia Mendelsona.

Article approaches a try to define relationship between two Polish socialist groupings – one created around personality of Stanislaw Mendelson, in London, and the other one in Berlin from which the Polish Socialist Party in Prussian Partition arose. The existing historiography poses a background for the research. Basing on archives and reminiscence a try was taken to recreate relationship between these two groupings. The analysis points out the existence of financial, personal and ideological relations. These factors make one realize the subjection of Berlin socialists to Mendelson’s environment.