Gatunki w dziennikarstwie poradnikowym (na przykładzie prasy). Część II

Abstract

The article presents the genealogical aspect of guidance journalism based on selected titles of Polish consumer magazines. The research material has been organised into four groups: 1) genres ‘absent’ (not present) in consumer magazines, 2) ‘non-advisory type’ genres, 3) conventional (classic) advisory-type forms, 4) multi-shaped and genealogically unsteady compositions. This article presents the last two groups. The biggest and the most heterogeneous group of publications are journalistic materials where the foreground purpose is to give advice in a problematic situation or to encourage specific preventive actions. There are specific writing styles: mini-advice, advice text, advice collage, instruction, recipe, a ‘gallery’ of inspiration, fashion show, interview, feature or a story. The advice element in each of these genres is the most important factor, determining the ‘ad hoc’ process of their composition. They are created as a response to the need for a chosen issue to be discussed in greater depth, and are also complemented by other genres in which the advice element does not play a crucial role. The varying size, the simplicity of re-writing content for infographics’ needs, as well as the presence of illustrations, help to produce texts that visually absorb readers’ interest and provide a comprehensive overview of a subject. Genres with no fixed structure are difficult to describe, because they are still at the stage of being shaped, and authorial experiment. In the printed consumer press, these are recommendations and metamorphoses. The genealogical analysis of advice publications encourages locating press advice and advisory articles at the centre of the journalistic forms of expression published within them. Their modifications create new patterns and that process prevents monotony while reading, at the same time helping the author to smoothly merge the strictness of the advisor’s recommendations with the demeanour of a kind carer. It is likely that the pragmatic character of these publications will be reflected by the readers’ positive response in regard to the stimulations and incentives offered. Complementing an advice text and a guidance article, the remaining writing forms (such as reply letters, personality profiles, features, interviews, instructions, ‘galleries’ or product placement columns), diversify the content of press magazines in terms of genres and their functions, but most of all demonstrate that journalists can creatively produce messages that contain advice, information and entertainment.

Artykuł prezentuje genologiczne ujęcie poradnikowego dziennikarstwa prasowego na podstawie wybranych tytułów polskiej prasy poradnikowej. Badane teksty zostały uporządkowane w czterech grupach: 1) gatunki „nieobecne” w prasie poradnikowej, 2) gatunki nieporadnikowe, 3) klasyczne formy poradnikowe, 4) twory wielokształtne i genologicznie nieustabilizowane. W niniejszym artykule przedstawione są dwie ostatnie grupy. Najliczniejszą i najbardziej heterogeniczną grupę publikacji tworzą materiały dziennikarskie o pierwszoplanowym celu doradzenia w sytuacji zaistnienia problemu lub zachęcenia do konkretnego postępowania profilaktycznego. Są to m.in. miniporada, porada prasowa, kolaż poradnikowy, instrukcja, przepis kulinarny, galeria inspiracji, galeria modowa, wywiad poradnikowy, reportaż poradnikowy, artykuł poradnikowy. Funkcja doradzania stanowi w nich najważniejszy czynnik decydujący o doraźnym komponowaniu kolekcji gatunków. Powstają one w związku z potrzebą pogłębionego omówienia wybranego problemu i są uzupełniane również o te gatunki, w których rada/pouczenie odgrywa mniej istotną rolę. Zróżnicowana wielkość, łatwość przeredagowania treści na potrzeby infografik oraz ilustracyjność pozwalają na tworzenie materiałów atrakcyjnych wizualnie dla czytelnika, a zarazem zapewniających wszechstronne omówienie tematu. Gatunki o nieustabilizowanej formie są trudne w opisie, gdyż znajdują się jeszcze w stadium kształtowania się i autorskich eksperymentów. Na łamach prasy poradnikowej są to rekomendacje oraz metamorfozy. Analiza genologiczna zawartości pism poradnikowych skłania do umiejscowienia porady prasowej oraz artykułu poradnikowego w centrum zbioru publikowanych w nich dziennikarskich form wypowiedzi. Ich wzorcotwórcze modyfikacje ograniczają monotonność lektury, a zarazem pozwalają autorowi harmonijnie łączyć dyrektywność zaleceń doradcy z postawą życzliwego opiekuna. Jest prawdopodobne, że aspekt pragmatyczny takich publikacji znajdzie swój wyraz w pozytywnej reakcji czytelników na wskazówki i zachęty. Dopełniające poradę i artykuł poradnikowy pozostałe formy, jak m.in. listy z odpowiedziami, sylwetki, reportaże, wywiady, instrukcje, galerie czy wyborniki, różnicują zawartość pism pod względem gatunkowym oraz funkcjonalnym, ale przede wszystkim dowodzą dziennikarskiej kreatywności w tworzeniu przekazów będących kompilacją poradnictwa, informacji i rozrywki.