Współczesnej socjologii wsi portret własny. Refleksje w świetle dwóch podręczników

Abstract

In this analysis, based on the content of two handbooks, some considerations concerning ways and areas of rural studies have been considered. Both handbooks have been designed as kinds of global analyses. In fact, both of them have been focused on the so-called Global North issues, with a few exemptions concerning Eastern Europe and Latin America. At the same time, there are some differences between both handbooks. While in the first one (published in 2006) some leading theoretical coordinates seem to be of primary importance, in the second one (published in 2016) some more peculiar analyses seem to dominate the whole discourse. Moreover, in the first handbook, the lack of major introduction and conclusion have been quite visible. It means that considerations focused on particular theoretical coordinates have been more autonomous. Quite contrary, in the second handbook, a whole number of quite specific analyses has required some significant remarks prepared by the editors. These differences have led to the conclusion that in the last 10 years rural studies have experienced some important impacts of inter- as well as trans-disciplinarity leading to combinations of various themes and analyses not easily forming more general and autonomous perspectives on rural issues.

W rozważaniach podjęta jest refleksja nad obszarami i sposobami badań w zakresie socjologii wsi, prezentowanymi w dwóch ostatnio opublikowanych podręcznikach z tego zakresu. Obydwa, chociaż mają ambicje odniesienia do globalnych zjawisk i problemów, tak naprawdę skupiają się na zagadnieniach dotyczących obszarów tzw. Globalnej Północy, z niewielkimi wyjątkami dotyczącymi Europy Wschodniej i Ameryki Łacińskiej. Zasadnicze jednak różnice między obydwoma podręcznikami są dwie. O ile w pierwszym (z roku 2006) ważna jest kwestia perspektyw analityczno-teoretycznych (tzw. teoretycznych koordynatów), o tyle w drugim (z roku 2016) istotniejsze są zagadnienia dotyczące rozmaitych bardziej szczegółowych kwestii, którym poświęcono odpowiednie fragmenty analiz. Ponadto w pierwszym opracowaniu brakuje wyraźnego wstępu i zakończenia, co świadczyć może o większej autonomii poszczególnych podejmowanych w analizach kwestii. Natomiast w opracowaniu drugim obszerna ilość szczegółowych analiz wymusza sformułowanie jakichś ogólniejszych uwag ze strony redaktorów tomu. Różnice między nimi świadczą o tym, że w ciągu 10 lat socjologia wsi (czy raczej studiów nad obszarami wiejskimi) doświadczyła efektów inter- i transdyscyplinarności, co spowodowało wymieszanie rozmaitych wątków i perspektyw analiz, które nie dają się łatwo wyodrębnić w bardziej autonomiczne perspektywy analizy obszarów wiejskich.