Miejsca, w których uprawia się myślenie. Działalność czasopism kulturalnych w Polsce po 1989 roku

Abstract

After 1989, when the borders were opened and the censorship, which had blocked the independent cultural activity, disappeared, free market appeared in Poland. The important proponents of the cultural life, particularly in literature, were groups of artists contributing to cultural periodicals. The 1990s saw a flurry of cultural magazines. Nowadays, they play an important role in Polish cultural life. They promoted a lot of prominent authors and originated the most interesting literary phenomena in Poland after 1989. Many of these periodicals are still published, but many titles disappeared, often due to economic reasons. In the last twenty years, cultural periodicals were published by associations and foundations and they were funded from various sources, mainly local and ministerial grants. In 2011, the Ministry of Culture and National Heritage granted subsidies to 47 periodicals, but the regulations of their allocation and hardly take into account the artistic value of the periodicals.

Po 1989 roku, wraz z otwarciem granic, pojawieniem się wolnego rynku oraz zniknięciem w Polsce cenzury, blokującej niezależną twórczość nastąpiło ożywienie w sferze kultury. Ważnymi animatorami życia kulturalnego, szczególnie w obrębie literatury stały się środowiska związane z pismami kulturalnymi. W latach 90. nastąpił ogromny wysyp nowo powstających czasopism. Ich znaczenia nie można przecenić. To właśnie czasopisma wypromowały wielu wybitnych autorów oraz były inicjatorami najciekawszych zjawisk literackich w Polsce po 1989 roku. Wiele z tych pism ukazuje się regularnie do dziś, wiele tytułów jednak upadło, często z ekonomicznych względów. W ciągu minionych dwudziestu kilku lat pisma kulturalne, wydawane najczęściej przez stowarzyszenia i fundacje, były finansowane z różnych źródeł, głównie dotacji samorządowych i ministerialnych. W roku 2011 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało dotację na działalność czasopism kulturalnych tylko 47 redakcjom, a zasady rozdysponowywania środków są niejasne i w niewielkim stopniu uwzględniają wartość artystyczną pism.