Relacja badacz–narzędzie – analiza konsekwencji użycia narzędzi komputerowych w analizie danych jakościowych na przykładzie QDA Miner

Abstract

W artykule skupiono się na relacji badacza i narzędzia, jakim jest program komputerowy QDA Miner służący do wsparcia analiz danych jakościowych (i nie tylko). Autor wychodzi z założenia o metawpływie narzędzia na działania badawcze. W tej perspektywie badacz, jeszcze w momencie planowania badania z wykorzystaniem programu komputerowego do analizy danych jakościowych, zaczyna „myśleć” programem. Oznacza to, że planowanie działań badawczych powinno uwzględnić szczegółową charakterystykę narzędzia, które posiada przecież unikalny zestaw możliwości wspomagających podstawową analizę. Możliwości wiążą się nierozerwalnie z ograniczeniami (kwestia rodzaju danych, które mogą być poddane analizie; możliwość pracy w grupie itp.). Charakter i zakres tych drugich może wyznaczać granice całego badania i mieć bezpośredni wpływ na wyniki procesu badawczego. Główne pytanie postawione w artykule dotyczy konsekwencji użycia techniki komputerowej do skomplikowanych analiz jakościowych, w których intuicja badacza oraz jego zdolności analityczne i syntetyczne powinny odgrywać główną rolę. QDA Miner jest w tym przypadku wykorzystany jako przykład aplikacji pozwalającej na archiwizację danych, strukturyzację bazy danych oraz działania analityczne prowadzące do końcowych wniosków.

Proposed article is focused on description of relation between researcher and programme which is used to support qualitative analysis in social research. In this particular case, QDA Miner was used to show how computer support impact on not only analytical processes but whole research project in general as well. Theoretical background for these reflections is connected with understanding ambivalent nature of using computer programme in qualitative data analysis – not only as positive support but as barrier as well. Main question is what are consequences of using technological support in analysis? I am going to answer to that with paying attention to two main aspects of the research: epistemological and methodological.