Między strategią a przypadkiem – postrzeganie karier przez młodych pracowników

Abstract

In this article, the author considers the role of non-linear careers in the initial period of professional life. The non-linear careers are defined as not systematic and not always foreseeable path, which do not run through homogenous spheres of professional activity but fit well into the space of contemporary, global labour market and provide solutions to adapt to liquid modern reality. The basic issues, faced by the author, are non-linear careers seen as a means of exploration and used to build a portfolio of professional experiences by young people if they are implemented. Are they deliberately planned or are they the result of economic pressure. What is the attitude of youth and young adults to the non-linear character of the career, whether this kind of career path is considered to increase the chances on the labour market or not? The reflections are supported by the analysis of the results of survey conducted among non-stationary students. The starting point of the presen­ted research is the results of earlier exploratory analyses conducted by the author. This allowed to distinguish two main models of nonlinear careers: first model in which is used unrelated knowledge and skills and the second based on a single core competence which is used in various sectors. Isolated models are used in the research presented in the article to determine the type of career of the respondents. The career path of the respondents is also analysed in terms of the intention of the occupational activities undertaken as part of career management.

W artykule autorka podejmuje rozważania dotyczące roli karier nieliniowych w początkowym okresie życia zawodowego człowieka. Kariery nieliniowe nie przebiegają systematycznie i w jednolitych sferach działalności zawodowej, ich przebieg nie jest więc łatwy do przewidzenia. Tego typu kariery wpisują się w przestrzeń współczesnego globalnego rynku pracy i stanowią rozwiązania pozwalające na dostosowywanie się do płynnej rzeczywistości. Podstawowe zagadnienia stawiane przez autorkę dotyczą tego, czy realizowane kariery nieliniowe przez młodzież i młodych dorosłych: 1) są postrzegane jako sposób na eksplorację; 2) są wykorzystywane do budowania portfela doświadczeń zawodowych przez młodych ludzi; 3) na ile są świadomie planowane, a na ile są wynikiem przypadku lub przymusu ekonomicznego; 4) jaki jest stosunek młodych ludzi do nieliniowego charakteru kariery, czy tego rodzaju ścieżka zawodowa jest uznawana jako zwiększająca szanse na rynku pracy, czy wręcz przeciwnie. Rozważania literaturowe zamieszczone w pierwszej części artykułu zostały wsparte wynikami badań ankietowych przeprowadzonych wśród 162 studentów studiów niestacjonarnych. Punktem wyjścia prezentowanych badań są wyniki wcześniejszych analiz eksploracyjnych, które pozwoliły na wyodrębnienie dwóch głównych modeli karier nieliniowych. Wyodrębnione modele są wykorzystane w badaniach prezentowanych w artykule do określenia typów karier respondentów oraz ich oceny przez badanych pod względem między innymi przydatności na rynku pracy. Przebieg karier respondentów jest analizowany także pod kątem intencjonalności podejmowanych działań związanych z pracą w kontekście zarządzania własną karierą.