| dc.description.abstract | Przedmiotem niniejszej rozprawy są zagadnienia związane z zabezpieczeniem przyszłych dochodów w okresie starości. W ramach polskiego systemu emerytalnego istnieją obowiązkowe oraz dobrowolne rozwiązania instytucjonalne dotyczące powyższego problemu. Postępujące starzenie się społeczeństwa sprawia jednak, że obowiązkowy, repartycyjny filar systemu staje się coraz mniej wydolny, a wysokość przyszłych emerytur będzie w coraz większym stopniu zależeć od indywidualnej przezorności członków systemu. Udział Polaków wykorzystujących dodatkowe dobrowolne formy zabezpieczenia emerytalnego, w stosunku do ogólnej liczby ludności, jest jednak niewielki, a rozwój trzeciego filaru systemu emerytalnego należy uznać za niewystarczający.
Pośród trzech form dodatkowego zabezpieczenia dostępnych w polskim systemie emerytalnym, najpowszechniej wykorzystywaną jest indywidualne konto emerytalne. Może być ono prowadzone w instytucjach takich jak banki, biura maklerskie, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwa emerytalne oraz zakłady ubezpieczeń. W ostatniej z wymienionych instytucji prowadzonych jest największa liczba kont - ponad 570 tys. Mimo to w literaturze przedmiotu problematyka funkcjonowania indywidualnych kont emerytalnych, również tych w zakładach ubezpieczeń, traktowana jest marginalnie. W niniejszej pracy autor podjął próbę wypełnienia istniejącej luki poznawczej w tym zakresie.
Przeprowadzone badania pozwoliły na zweryfikowanie postawionych hipotez badawczych.
Pierwsza hipoteza pomocnicza stwierdzająca, że ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym dostępne w ramach indywidualnych kont emerytalnych pełnią przede wszystkim funkcję oszczędnościowo-inwestycyjną, a ich funkcja ochronna realizowana jest w minimalnym zakresie, została zweryfikowana pozytywnie.
Druga hipoteza pomocnicza mówiąca, że większość ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych dostępnych w ramach indywidualnych kont emerytalnych charakteryzuje się niską efektywnością inwestycyjną rozumianą jako dochodowość funduszu w odniesieniu do związanego z inwestycją poziomu ryzyka, została zweryfikowana pozytywnie.
Trzecia hipoteza pomocnicza stwierdzająca, że czynnikiem, który determinuje dochodowość ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych dostępnych w ramach indywidualnych kont emerytalnych jest koniunktura na rynkach papierów wartościowych, natomiast działania zarządzających funduszami związane z doborem instrumentów w portfelu oraz momentem zawarcia transakcji nie wywierają istotnego wpływu na osiągane wyniki inwestycyjne, została częściowo zweryfikowana pozytywnie.
Na podstawie hipotez pomocniczych uznano, że hipotezę główną stwierdzającą, iż formy zabezpieczenia emerytalnego łączące ochronę ubezpieczeniową i gromadzenie kapitału dostępne w Polsce w ramach indywidualnych kont emerytalnych są mało efektywnym narzędziem gromadzenia oraz pomnażania oszczędności emerytalnych, należy zweryfikować pozytywnie.
Przeprowadzone badania wskazują ponadto, że oferowane produkty mają bardzo złożoną konstrukcję, co nie jest pożądaną cechą produktów emerytalnych. Proponowana minimalna ochrona ubezpieczeniowa generuje natomiast dodatkowe koszty.
Funkcjonujące ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe w większości są funduszami zarządzanymi zewnętrznie, nabywającymi jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych bądź specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych. Liczba funkcjonujących funduszy zarządzanych wewnętrznie jest niewielka, a przy tym nie zaobserwowano, by wykazywały się one regularnie wyższą efektywnością, niż fundusze zarządzane zewnętrznie.
Skonstruowana syntetyczna miara relatywnej efektywności inwestycyjnej wskazuje, że spośród działających funduszy, najwyższe miejsca w rankingach zajmują fundusze mieszane, gdyż osiągają stosunkowo wysokie stopy zwrotu, a jednocześnie mają możliwość ograniczania strat poprzez ograniczanie ryzyka systematycznego w okresach wyraźnej bessy na rynkach finansowych.
Powyższa charakterystyka indywidualnych kont prowadzonych przez zakłady ubezpieczeń wskazuje, że oferowanie ich jako samodzielnych produktów ubezpieczeniowych należy uznać za rozwiązanie mało korzystne z punktu widzenia osób gromadzących oszczędności emerytalne. Nie dają one bowiem żadnych wyraźnych korzyści w stosunku do np. kont prowadzonych przez fundusze inwestycyjne czy towarzystwa emerytalne. W opinii autora, uzasadnionym może być oferowanie kont w formie dodatkowej umowy do już posiadanego ubezpieczenia, bądź pakietu ubezpieczeń na życie. | pl_PL |
