Koncepcja strukturalno‐funkcjonalna w geografii człowieka

Abstract

Wśród najważniejszych nurtów w geografii człowieka opisujących środowisko ludzkie, koncepcja strukturalno‐funkcjonalna ma największe tradycje i odegrała główną rolę w jego opisie. Biorąc pod uwagę fakt wielkiego znaczenia strukturalizmu i funkcjonalizmu dla badań empirycznych i postępu teoretyczno‐metodologicznego, autor dokonuje rekonstrukcji ich założeń filozoficznych oraz określa znaczenie dla geografii człowieka. W artykule przedstawiono różne odmiany i traktowanie struktury w geografii stwierdzając w konkluzji, że strukturalizm, a zwłaszcza ujęcie struktury jako procesu w różnych odmianach strukturalnego marksizmu, odgrywa kluczową rolę we współczesnym rozwoju geografii człowieka. Następnie autor przedstawia rozwój myśli funkcjonalistycznej i wskazuje na trzy aspekty metody funkcjonalnej: heurezy, technik badawczych oraz wyjaśnienia i opisywania. W aspekcie ostatnim, który jest najistotniejszy dla metody funkcjonalnej, zwraca uwagę na odmienne typy wyjaśnienia i opisu funkcjonalnego, zależne od rozumienia pojęcia funkcji. W dalszej części artykułu rozpatrywane są fundamentalne cechy myśli funkcjonalnej i ich wpływ na koncepcje badawcze geografii człowieka.

Structural‐functional concept has the greatest tradition among the most important trends in human geography and has played a major role in describing human environment. Given the great significance of structuralism and functionalism for empirical research, theory and methodology, the author reconstructs their philosophical assumptions and determines relevance to human geography. The article presents various ways of defining structures in geography stating in conclusion that structuralism, and especially the approach to structure as a process, plays a key role in the contemporary human geography. Next, the author presents the development of functionalist thought and points to three aspects of the functional method: heuristics, research techniques, explanation and description. In the final aspect which is most important for functional method, the paper draws attention to different types of explanation and description depending on the understanding of the concept and defining function. The article considers fundamental characteristics of functional thinking and their impact on research concepts of human geography.