Strategie metodologiczno-badawcze realizowane w socjologicznych rozprawach doktorskich w latach 1993-2013.

Abstract

Wychodząc z założenia, że metodologia, definiowana jako opis procedur badawczych oraz analiza struktur wiedzy powstałych przy ich użyciu, nie istnieje poza praktyką, przedmiotem badań podjętych w rozprawie uczyniono sposoby „praktykowania” socjologii wykorzystywane w ramach różnych perspektyw teoretycznych i przy zastosowaniu różnych podejść metodologicznych oraz konteksty, w jakich praktyki te są realizowane. Podstawową kategorię problemowo – analityczną, która łączy te zagadnienia i przez pryzmat której są one w pracy rekonstruowane, stanowi „strategia metodologiczno – badawcza” rozumiana jako kompleks założeń ontologicznych, epistemologicznych oraz metod i czynności badawczych wykorzystywanych dla realizacji określonych celów poznawczych. Odnosząc ją do socjologicznych rozpraw doktorskich analizie poddano: deklaracje dotyczące realizowanych w rozprawach podejść teoretyczno – metodologicznych, tematykę prac, typy i zakres stawianych celów, formę i teść problemów badawczych, zakres opracowań teoretycznych wziętych pod uwagę ze względu na ich przynależność paradygmatyczną oraz miejsce teorii w procesie badawczym, techniki zbierania informacji oraz metody analizy i sposoby opracowania danych z badań, a także zakres formułowanych wniosków. Analizując kolejne elementy strategii starano się uchwycić także powiązania między nimi, a także zrekonstruować kontekst, w którym dochodzi do ich aktualizacji w określonym kształcie. Oglądowi poddano zatem także historię i tradycje badawcze akademickich ośrodków socjologicznych, ich aktualną strukturę i pozycję w polu socjologii polskiej, główne obszary badań podejmowanych przez ich pracowników, a także relacje między różnymi kategoriami pracowników. Materiał stanowiący podstawę sformułowanych wniosków stanowiło 146 prac doktorskich - w tym 109 empirycznych - z zakresu socjologii obronionych w latach 1993-2013 w siedmiu wybranych uniwersytetach, 61 wywiadów z ich autorami oraz 71 recenzji odnoszących się do 35 badanych prac.