Imperialność i — albo — europejskość? „Rosyjskich Europejczyków” problemy z Rosją

Abstract

Jedną z fundamentalnych kwestii rosyjskiej myśli i samoświadomości społecznej ostatnich stuleci pozostaje problem wzajemnego stosunku Rosji i Europy. Radykalizacji przyjmowanych stanowisk sprzyja słowianofilsko-okcydentalistyczna polaryzacja rosyjskich postaw i tradycji intelektualno-kulturowej Rosji. Władimir Kantor możliwość pozytywnego, wspólnotowego uporania się przez Rosjan z powyższym wyzwaniem wiąże z kategorią „rosyjskich Europejczyków”. Podejmowany przez niego proces wyzwalania się z przesądzeń ojczystej tradycji nie obywa się jednak bez niekonsekwencji, ambiwalencji i niejednoznaczności. Tendencja do utożsamiania rosyjskości z imperialnością, instrumentalizuje i marginalizuje de facto problem europejskiego odniesienia — i europejskiego wymiaru — rosyjskiej tożsamości, w jego wymiarze wewnętrznym i międzynarodowym.

One of the fundamental issues in the Russian thought and social self-consciousness of the last decades remains the problem of Russia-Europe mutual relationship. The radicalization of the assumed positions is strengthened by the Slavophil-occidental polarization of the Russian attitudes and Russia’s intellectual-cultural tradition. Vladimir Kantor, links the possibility of positive, common solution for the Russians to the above challenge with the category of the “Russian Europeans.” The process that he undertakes to reject the prejudices of the homeland tradition is not done without inconsistency, ambivalence and ambiguity. The tendency to identify Russianhood with imperiality, instrumentalises and marginalizes de facto the problem of the European reference of the Russian identity, in its interior and foreign dimension.