O pierestrojce: trzydzieści lat później

Abstract

W artykule, z perspektywy trzydziestu lat dzielących nas od reform zainicjowanych przez Michaiła Gorbaczowa, autorka charakteryzuje złożone procesy zmian dokonujących się w ZSRR w sferze gospodarczej i społecznej, a przede wszystkim politycznej. Zadaje pytanie o ocenę podjętych reform. Wbrew zamierzeniom Gorbaczowa i jego współpracowników, ich działania przyczyniły się nie do modernizacji systemu, a do pogłębiania kryzysu, i w konsekwencji do jego upadku. Autorka ukazuje złożoność sytuacji wewnętrznej i międzynarodowej. Stara się uzasadnić, dlaczego obecnie w świadomości obywateli byłego ZSRR, Gorbaczow i jego modernizacja systemu i wyzwolenia aktywności społeczeństwa są oceniane krytycznie. Uważa się bowiem, że jego działania były nieefektywne, nie zapobiegły kryzysowi gospodarki, państwa i w konsekwencji przyczyniły się do jego upadku. Nie docenia się prób Gorbaczowa w zakresie demokratyzacji życia społecznego, jak i jego niewątpliwego wkładu w proces rozbrojeniowy, zakończenie wojny w Afganistanie, zjednoczenie Niemiec, odzyskanie niepodległości przez państwa satelickie i ostatecznie zakończenie konfliktu zimnowojennego.

In the article, the author has characterized the processes of changes taking place in the Soviet Union in the economic and social, and above all political sphere from the perspective of 30 years separating us from the reforms initiated by Mikhail Gorbachev. The author asks a question regarding the assessment of undertaken reforms. Contrary to intentions of Gorbachev and his collaborators, their actions did not contribute to the modernization of the system but to deepen the crisis, and ultimately to Gorbachev’s downfall. The author shows the complexity of the internal and international situation. She tries to justify why in the minds of the former Soviet Union citizens, the Gorbachev’s system and society modernization are evaluated critically. It is believed that his actions were ineffective, did not prevent the crisis of the economy and the state but consequently contributed to his downfall. Gorbachev’s attempts to introduce democratization of social life are not appreciated, as well as his contribution to the disarmament process, the end of the war in Afghanistan, the reunification of Germany, the restoration of independence by the satellite states, and ultimately the end of the Cold War conflict.