Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorBarwiński, Marek
dc.date.accessioned2016-02-11T11:49:16Z
dc.date.available2016-02-11T11:49:16Z
dc.date.issued2002
dc.identifier.issn1508-1117
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/16925
dc.description.abstractW artykule zawarto próbę analizy problematyki pogranicza - zwłaszcza narodowego - uwzględniając jego aspekt geograficzny, historyczny, polityczny, etniczny, społeczny i kulturowy. Z uwagi na bardzo szeroki i wieloznaczny zakres tematyki pogranicza, ograniczono się przede wszystkim do analizy w ujęciu geograficzno-socjologicznym. Głównym celem było ukazanie różnorodności obszarów pograniczy - jej przyczyn i konsekwencji.pl_PL
dc.description.abstractBorderlands have always been a subject of various disciplines such as anthropology, archaeology, ethnology, ethnography, geography, history, law, and sociology. Therefore, an appropriate examination of this matter requires a large interdisciplinary approach. The term of borderland has many meanings according to its context: geographical, historical, political, ethnic, social or cultural. This study is mainly concerned with the geographical and sociological aspects of the issue. As borderland was traditionally defined as a territory or border area, one of its basic features is spatial dimension In some cases, borderland is delimited precisely - by rivers, mountains or other elements of the natural environment. Most often the range of borderland is determined in terms of settlement geography: migrations, settlements, inhabitants culture. Borderland is a transition zone between two, or more, states or nations. This situation is owing to multiple historical changes of political dependence of the region, mixture of people in the settlement process, and different political influencés. A special type of borderland is a frontier. This term, rendered into Polish language as kresy, do not have an explicit, unequivocal meaning either in Polish political life or in literature. It comprises not only spatial and geographical aspects but also cultural and mythical ones. Usually, the frontier is identified in Polish literature with south-eastern extremities of pre-partition or pre-war Poland while western confines of the country are called borderland. However, the term frontier can be used in relation to very many border areas in all continents which played a similar role in the history of different states as kresy in Poland. Frontier is a specific borderland where a politically and ethnically accomplished state border on less developed, in this respect, peoples. It was the case of practically all borderlands at the fringes of main centres of civilization. In political geography the notion of the frontier is explained with core and periphery theories. The core area is a territory of strong political, economic, ethnic, and cultural dominance which was a springboard for expansion toward neighbouring areas. Usually, the expansion covered at first ethnically related territories and then it spread over periphery of different ethnic background. Despite the etymological meaning of the Polish word kresy (literally: ends, extremities), frontier does not convey the idea of territorial expansion limits. To the contrary, frontier comprehends expansiveness because, as an area without strict confines, it is an undefined border zone which should be maximally enlarged. It corresponds with an American interpretation of the term frontier: that part of a settled, civilized country which lies next to an unexplored or undeveloped region Borderlands are liable to unite or bring closer together some regions and countries; frontiers, on the contrary, generally separate and seclude them. The geographic core and periphery theory shows some resemblances with a sociological conception of centre - periphery relation which considers borderland as a dependent area remote from a centre.pl_PL
dc.description.sponsorshipZadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukępl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesActa Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica;4
dc.titlePogranicze w ujęciu geograficzno-socjologicznym - zarys problematykipl_PL
dc.title.alternativeGeographical and sociological aspects of borderland - an outline of main issuespl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number[11]-23pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Łódzki, Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnychpl_PL
dc.referencesBabiński G., 1994, Pogranicze etniczne, pogranicze kulturowe, peryferie. Szkic wstępny problematyki, [w:] Pogranicze. Studia społeczne, red. A. Sadowski, t. 4, Białystok, s. 5-28.pl_PL
dc.referencesBabiński G., 1997, Pogranicze polsko-ukraińskie, Kraków.pl_PL
dc.referencesBarwiński M., 1998, Political Conditions of Transborder Contacts of Lemkos Living on Both Sides of the Carpathian Mountains, [w:] Region and Regionalism, No. 3: Borderlands or Transborder Regions - Geographical, Social and Political Problems, red. M. Koter, K. Heffner, Opole-iódź, s. 233-240.pl_PL
dc.referencesBukowska - Floreńska I., 1994, Pogranicze jako kategoria wewnątrzspoleczna i wewnątrzkulturowa, [w:] Pogranicze jako problem kultury, red. T. Smolińska, Opole, s. 165-173.pl_PL
dc.referencesChlebowczyk J., 1975, Procesy narodowotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu, Warszawa.pl_PL
dc.referencesChlebowczyk J., 1980, On Small and Young Nations in Europe. Nation-Forming Processes in Ethnic Borderlands in East-Central Europe, Wroclaw.pl_PL
dc.referencesChlebowczyk J., 1983, O prawie do bytu małych i młodych narodów, Warszawa-Kraków.pl_PL
dc.referencesChłopocki J., 1989, Zderzenia i przenikanie kultur w warunkach cywilizacji naukowo-technicznej, [w:] Zderzenia i przenikanie kultur na pograniczach, red. Z. Jasiński, J. Korbel, Opole, s. 211-222.pl_PL
dc.referencesCiechocińska M., 1995, Obszary pogranicza w warunkach transformacji systemowej, [w:] Wschodnie pogranicze tv perspektywie socjologicznej, red. A. Sadowski, Białystok, s. 42-50. Ciok S., 1992, Wybrane problemy rozwoju i zagospodarowania zachodnich obszarów przygranicznych, [w:] Problemy regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, red. J. Łoboda, „Studia Geograficzne” , t. LII, s. 67-84.pl_PL
dc.referencesEberhardt P., 1996, Problematyka regionów transgranicznych na wschodnim pograniczu Polski, „Przegląd Geograficzny” , t. LXVIII, z. 1-2, s. 41-56.pl_PL
dc.referencesHeffner K., 1996, Kluczowe problemy demograficzno-osadnicze obszarów przygranicznych Polska-Czechy. Raport końcowy. Syntetyczny opis osiągniętych wyników, Opole.pl_PL
dc.referencesHeffner K., 1998, Population Changes and Processes o f Development in the Polish-Czech Borderland Zone, [w:] Region and Regionalism, No. 3: Borderlands or Transborder Regions - Geographical, Social and Political Problems, red. M. Koter, K. Heffner, Opole-Łódź, s. 204-216.pl_PL
dc.referencesNikitorowicz J., 1995, Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa, Białystok.pl_PL
dc.referencesKadłubiec D., 1995, Cieszyńskie pogranicze kulturowe, [w:] Kultura ludowa na pograniczu, red. D. Kadłubiec, Katowice, s. 9-15.pl_PL
dc.referencesKantor R., 1989, Kultura pogranicza jako problem etnograficzny, [w:] Zderzenie i przenikanie kultur na pograniczach, red. Z. Jasiński, J. Korbel, Opole, s. 239-251.pl_PL
dc.referencesKarcz E., 1991, Polsko-słowackie pogranicze kulturowe, [w:] Na pograniczach (kultura ludzie - problemy), red. Z. Jasiński, Opole, s. 71-74.pl_PL
dc.referencesKoter M., 1995, Ludność pogranicza - próba klasyfikacji genetycznej, „Acta Universitatis Lodziensis” , Folia geographica nr 20, s. 239-246.pl_PL
dc.referencesKoter M., 1997, Kresy państwowe - geneza i właściwości w świetle doświadczeń geografii politycznej, [w:] Kresy - pojęcie i rzeczywistość, red. K. Handke, Warszawa, s. 9-52.pl_PL
dc.referencesPopławski T., 1995, Peryferyjność pogranicz, [w:] Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej, red. A. Sadowski, Białystok, s. 32-41.pl_PL
dc.referencesPopławski T., 1996, Peryferie a pogranicze, [w:] Pogranicze. Studia społeczne, t. 5, red. A. Sadowski, Białystok, s. 37-47.pl_PL
dc.referencesRembowska K., 1998, Borderland - neighbourhood o f cultures, [w:] Region and Regionalism, No. 3: Borderlands or Transborder Regions — Geographical, Social and Political Problems, red. M. Koter, K. Heffner, Opole-Łódź, s. 23-27.pl_PL
dc.referencesRykiel Z., 1990, Koncepcje granic w badaniach geograficznych, „Przegląd Geograficzny” , t. LXII, z. 1-2, s. 23-36.pl_PL
dc.referencesRykiel Z., 1990, Region przygraniczny jako przedmiot badań geograficznych, „Przegląd Geograficzny”, t. LXVIII, z. 3-4t, s. 263-274.pl_PL
dc.referencesRykiel Z., 1991, Rozwój regionów stykowych w teorii i w badaniach empirycznych, Wrocław.pl_PL
dc.referencesSadowski A., 1991, Narody wielkie i male. Białorusini iv Polsce, Kraków.pl_PL
dc.referencesSadowski A., 1991, Społeczne problemy wschodniego pogranicza, Białystok.pl_PL
dc.referencesSadowski A., 1992, Pogranicze. Studia społeczne. Zarys problematyki, [w:] Pogranicze. Studia społeczne, t. 1, red. A. Sadowski, Białystok, s. 5-7.pl_PL
dc.referencesSadowski A., 1995, Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców, Białystok.pl_PL
dc.referencesSadowski A., 1995, Specyfika wschodniego pogranicza, [w:] Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej, red. A. Sadowski, Białystok, s. 9-11.pl_PL
dc.referencesSadowski A., 1995, Socjologia pogranicza, [w:] Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej, red. A. Sadowski, Białystok, s. 12-19.pl_PL
dc.referencesSakson A., 1990, Mazurzy - społeczność pogranicza, Poznań.pl_PL
dc.referencesSłownik języka polskiego, 1979, t. 2, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSobczyński M., Zawadzka B., 1988, Orawa Polska. Problemy geograficzno-polityczne i społeczne, Łódź.pl_PL
dc.referencesSobczyński M., 1995, Współczesne uwarunkowania powiązań Iransgranicznych, [w:] Polska i jej współdziałanie transgraniczne z sąsiadami, Materiały z konferencji Warszawa-Szklarska Poręba-Bocholt, cz. 1, red. A. Stasiak, K. Miros, s. 137—149; Podstawy rozwoju zachodnich i wschodnich obszarów przygranicznych Polski, Biuletyn nr 10, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSobczyński M., 1996, Współczesne międzynarodowe powiązania transgraniczne (próba systematyzacji), [w:] Strefa pogranicza Połska-Czechy. Procesy transformacji i rozwoju, Materiały z konferencji międzynarodowej Opole-Ostrawa, red. K. Heffner, W. Drobek, Opole, s. 70-80.pl_PL
dc.referencesSobczyński M., 1998, The Historical Transborder Region of Orawa, [w:] Region and Regionalism, No. 3: Borderlands or Transborder Regions - Geographical, Social and Political Problems, red. M. Koter, K. Heffner, Opole-Łódź, s. 141-149.pl_PL
dc.referencesStasiak A., 1993, Wybrane problemy rozwoju ludnościowego przygranicznego regionu zachodniej Polski, „Przegląd Geograficzny”, t. LXV, z. 1-2, s. 29-42.pl_PL
dc.referencesStaszczak Z., 1978, Pogranicze.polsko-niemieckie jako pogranicze etnograficzne, Poznań.pl_PL
dc.referencesUliasz S., 1997, O kategorii pogranicza kultur, [w:] Pogranicze kultur, red. Cz. Kłak, Rzeszów, s. 9-20.pl_PL
dc.referencesWrzesiński W., 1980, Tradycje pogranicza polsko-niemieckiego i ich znaczenie dla kształtowania stosunków polsko-niemieckich, [w:] Stosunki polsko-niemieckie. Integracja i rozwój Ziem Zachodnich i Północnych, red. B. Jałowiecki, J. Przewłocki, Katowice.pl_PL
dc.referencesWrzesiński W., 1988, Kresy czy pogranicze? Problem Ziem Zachodnich i Północnych w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, [w:] Między Polską etniczną a historyczną, red. W. Wrzesiński, Wrocław.pl_PL


Pliki tej pozycji

Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord