„Ucieczka do…” jako istotna przyczyna mobilności w Europie

Abstract

Większość współczesnych studiów nad migracją w Europie (i nie tylko) wskazuje czynniki ekonomiczne jako podstawowe motywy wyjazdów z rodzinnego kraju. Tymczasem szczegółowa analiza autobiograficznych wywiadów narracyjnych z osobami, które zdecydowały się zamieszkać zagranicą pokazuje, że bardzo często pierwszorzędne znaczenie mają zupełnie inne powody. Nie unieważniając całkowicie czynnika ekonomicznego, warto zatem zwrócić uwagę na jedną z bardzo interesujących i wcale nierzadką przyczynę mobilności, jaką jest „ucieczka”, której różne modalności można umieścić na kontinuum między „ucieczką od” a „ucieczką do”. Choć oba przypadki zostaną omówione w tym artykule, temu drugiemu poświęcone będzie więcej miejsca. Motyw ten związany jest z próbą jednostki podejmowaną w celu wydostania się z warunków (panujących w domu, w środowisku, okolicy, kraju), które definiowane są przez nią jako duszące, tłamszące, niepozwalające rozwinąć skrzydeł czy w pełni wyrazić siebie. Co jednak ciekawe, doświadczenie „inności” i poznanie odmiennych wzorów kulturowych w innym kraju może zainicjować proces „repatriotyzacji” – nowego, „obiektywnego” spojrzenia na miejsce swojego pochodzenia i docenienie jego (wcześniej negowanej) wartości

Most modern studies on migration in Europe (and not only) indicates economic factors as the primary emigration motives. Meanwhile, a detailed analysis of autobiographical narrative interviews with people who have chosen to live abroad shows that very often important priorities are completely different. Not completely invalidating the economic factor, we should therefore pay attention to one of the very interesting and not uncommon cause of mobility, which is the “escape”, where different modalities can be placed on a continuum between “escape from” and “escape to”. Although those two cases are discussed in this article, to the second one will be devoted special attention. This motif is associated with an attempt to escape from the conditions (prevailing at home, in the environment, neighborhood, country), which are defined by individual as suffocating, stifling, not allowing to spread wings and fully express oneself. Interestingly, the experience of “otherness” and getting to know different cultural patterns in another country may initiate the process of “re-patriotisation” – a new “objective” perspective on the place of origin and appreciation of its (previously denied) values.