"And I Must Borrow Every Changing Shape 7 To Find Expression": Direct Borrowings from French Symbolism in T. S. Eliot’s Poetry
Streszczenie
Bezpośrednie zapożyczenia z poezji francuskich symbolistów, które Eliot włącza do własnych
utworów ukazują angloamerykańskiego poetę jako bardziej pozbawionego złudzeń i cynicznego
niż jego francuscy poprzednicy. Na ich tle Eliot jawi się jako poeta chłodny i beznamiętny,
który często podkreśla ironiczny kontrast między wzniosłym lub tragicznym tonem symbolistycznego
wiersza, z którego pochodzi dane zapożyczenie a trywialnością czy wulgarnością
kontekstu, w którym to zapożyczenie umieszcza we własnym utworze.
Obecność cytatów w poezji Eliota ma dalekosiężne konsekwencje i nadaje jego utworom
wymiar intertekstualny. Technika zapożyczeń to dla Eliota kolejny sposób na osiągnięcie
Poetyckiej depersonalizacji i uniknięcie bezpośredniości ekspresji przy jednoczesnym złożeniu
hołdu tradycji. Ponadto, bezpośrednie zapożyczenia z poezji symbolistycznej stanowią niejako
podsumowanie kluczowych motywów w twórczości Eliota, takich jak kontrast między wzniosłością
a przyziemnością oraz między tym, co romantyczne i tym, co żałosne, poczucie
zagubienia i straty, kosmopolityzm, utrata tożsamości, jałowość, samotność, bezradność
i świadomość rozpadu. Symbolistyczne zapożyczenia podkreślają też filozoficzno-religijne
fascynacje Eliota, którym dał wyraz w swojej poezji: rozważania na temat istoty grzechu
* odkupienia przeplatają się w niej z refleksjami dotyczącymi losu człowieka rozdartego
pomiędzy ziemskimi rozkoszami i wzniosłym ideałem, czystością i żądzą, mityczną przeszłością
i odstręczającą teraźniejszością.
Cytaty z francuskich symbolistów, rozmieszczone w twórczości Eliota z zadziwiającą
symetrią, są niczym drogowskazy, ukazujące jak poezja autora Ziemi jałowej ewoluuje w kierunku
zagadnień o charakterze filozoficznym, metaliterackim i metafizycznym takich jak czas,
wieczność, język, rola poety, muzyczność wiersza, a także dążenie do Absolutu w wymiarze
artystycznym i religijnym.
Collections