Le voyage en Orient de Gustave Flaubert

Abstract

Podróż Flauberta na Wschód nie miała w sobie niczego oryginalnego. W XIX w. panuje moda na Wschód, ale cele podróży bywają różne. Wydaje się, że dla Flauberta była to pielgrzymka do źródeł religii i poszukiwanie własnej osobowości estetyczno-literackiej. Zabytki go nudzą, religie zachwycają; nie wszystkie jednak, bo np. jest głęboko rozczarowany Jerozolimą. Flaubert jest świadom uwarunkowania kulturowego, które kształtuje jego widzenie Wschodu. Ostrość spojrzenia, siła ekspresji sprawiają, że nie mamy do czynienia ze stereotypowymi migawkami. Wschód to kolor i światło, które wzbudzają u Flauberta rozkosz fizyczną i w tej perspektywie jego podróż przedstawia się jako jeden ciąg intensywnych emocji. Wschód to również fascynacja śmiercią, rozkładem, to wizja dezintegracji świata. Wschód to miejsce rozpusty i perwersji seksualnych; kobieta jawi mu się niczym maszyna dostarczająca rozkoszy erotycznej. Podróż na Wschód to także podróż w czasie. Wschód jest dla niego wieczny, niezmienny, przesiąknięty historią. Marzenie o historii jest w wyobraźni twórczej Flauberta czymś zasadniczym. W trakcie podróży Flaubert nie przestaje stawiać pytań o sobie samym i swojej przyszłości literackiej. Wydaje się, że wpływ kultury Wschodu sprawił, że dojrzał jako pisarz, a doświadczenia podróży miały decydujące znaczenie na powstanie i ostateczny kształt Salammbô, Kuszenie Świętego Antoniego i Herodiady.