Social planning and European contact areas: political geography in place

Abstract

The article deals with the issue of planning social and spatial integration in the so- -called contact areas, where different political and cultural units meet and interlace. The study of such areas copes both with the persistent and immanent forms of territoriality in human beings and increasing quests for functional social, economic and spatial (re)integration. Both trends lead towards a multi-level and often contradictory relationship between different territories and borders, which emerge from the simultaneously developing processes of social and spatial convergence and divergence. For this reason, both theory and practice of political geography are permanently challenged by shifting policies of integration and/or separation, and social and spatial planning in European multicultural and border regions appears to be a difficult, almost Sisyphean task. Yet, it is central to the creation of more stable opportunities for both coexistence and development. This article provides a review of author’s considerations of political geographical transformations and issues related to European contact areas in the pre-modern, modern and post-modern period, with special emphasis on minorities and cross-border cooperation, suggesting to promote an integrative and multilevel approach that could somehow replace the classic "national" policies in relation to border areas development and minority protection.

W artykule podjęto kwestię planowania społecznej i przestrzennej integracji w tak zwanych obszarach stykowych, gdzie różne jednostki polityczne i kulturowe spotykają się i wzajemnie na siebie oddziałują. Badania takich obszarów obejmują zarówno trwałe i immanentne dla ludzkości formy terytorialności oraz narastające problemy funkcjonalnej, społecznej, gospodarczej i przestrzennej (re)integracji. Oba trendy prowadzą do wielopoziomowych i często sprzecznych związków pomiędzy różnymi terytoriami i granicami, które wyłaniają się z równolegle postępujących procesów konwergencji i dywergencji społecznej i przestrzennej. Z tego powodu, zarówno teoria, jak i praktyka geografii politycznej staje w obliczu zmian w polityce integracji i/lub separacji. W związku z tym społeczne i przestrzenne planowanie w europejskich regionach wielokulturowych i pogranicznych wydaje się być trudną, żeby nie powiedzieć, syzyfową pracą. Pomimo to planowanie społeczne jest kluczowe dla stworzenia bardziej stabilnych możliwości, zarówno współistnienia, jak i rozwoju. Artykuł zawiera przegląd rozważań autora o polityczno-geograficznych przemianach i zagadnieniach związanych z europejskimi obszarami kontaktowymi w okresach przednowoczesnym, współczesnym i postmodernistycznym, ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości i współpracy transgranicznej. Autor sugeruje, aby promować podejście integracyjne i wielopoziomowe, które mogłyby w jakiś sposób zastąpić klasyczne „narodowe” polityki w odniesieniu do rozwoju obszarów przygranicznych i ochrony mniejszości.