Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica 1991, nr 22http://hdl.handle.net/11089/102302024-03-28T12:52:19Z2024-03-28T12:52:19ZSocial Identity: Some Preliminary Comparisons between Finland and PolandTolkki-Nikkonen, Mirjahttp://hdl.handle.net/11089/102742018-02-01T11:19:09Z1991-01-01T00:00:00ZSocial Identity: Some Preliminary Comparisons between Finland and Poland
Tolkki-Nikkonen, Mirja
Przedstawione badania mają swoje źródła w studium społecznej
tożsamości mężczyzn i kobiet w świetle osobistych kontaktów. Ustalono,
że tożsamość społeczna kobiet jest jakby wewnętrznie sprzeczna,
podczas gdy opisy przedstawione przez mężczyzn są bardziej
stereotypowe. Struktura opisów jest bardzo zbliżona do polskich
autocharakterystyk, analizowanych przez Z. Bokszańskiego. 100
fińskich studentów wypełniło kwestionariusze testu 20 zdań wiosną
1987 r.
Na podstawie tego materiału w artykule podano autocharakterystyki
studentów, użycie kategorii i autodefinicji czyli społeczne
i osobiste definicje tożsamości, różnice między mężczyznami i
kobietami. Rezultaty testu 20 zdań (TST) pokazują, że studenci
opisują siebie głównie przy pomocy czterech kategorii: praca
(studencka i zawodowa), cechy osobiste, hobby i płeć. Odniesienia
moralne, polityczne i religijne należą do kategorii peryferyjnych.
Studia i cechy osobiste są wymieniane zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety, ale mężczyźni głównie podawali hobby i płeć,
podczas gdy kobiety - więzi rodzinne. Kobiety również definiowały,
bardziej niż mężczyźni, w terminach relatywnych. Jednakże na
pytanie o najważniejszą kategorię autodefinicji odpowiadano, że
jest nią cecha osobista, tzw. charakter. We wszystkich społeczeństwach
i kulturach znaleźć można modele tożsamości, które stanowią
komponenty symbolicznych "kodów" dominującej kultury danego
społeczeństwa. Jednym z takich wzorów jest praca, bądź świadomy
wybór własnej drogi.
W badaniu ogłoszeń poświęconych poszukiwaniu partnerów (przyjaciół)
silniejszy nacisk kładziono na społeczną niż na indywidualną
tożsamość - na to co zwykle traktuje się jako typowe cechy
płci, podczas gdy w wypowiedziach studentów nacisk położono
na indywidualną tożsamość. Pojawia się pytanie czy elementy
tożsamości społecznej w studenckich autodefinicjach rzeczywiście
zanikają?
1991-01-01T00:00:00ZSocial Ageing in Changing Society: An Introduction to a Research ProjectJyrkamä, Jyrkihttp://hdl.handle.net/11089/102732018-02-01T11:19:10Z1991-01-01T00:00:00ZSocial Ageing in Changing Society: An Introduction to a Research Project
Jyrkamä, Jyrki
W Uniwersytecie w Tampere podejmuje się badania poświęcone
starzeniu się. Obok celów poznawczych pragnie się uzyskać praktyczne
wyniki. Artykuł przedstawia teoretyczne i społeczne przesłanki
projektu badań. W Finlandii obserwuje się wzrost ludzi starej generacji do 12% całej populacji. Rodzi to istotny problem
społeczny - rosnącą klientelę usług w zakresie zdrowia i emerytur,
a także, w płaszczyźnie indywidualnej, problem adaptacji do życia
w starości.
W projekcie badawczym poszukuje się perspektywy socjologicznej,
m. in. relacji między starością a innymi przeobrażeniami
społeczeństwa fińskiego. Autor odwołuje się do amerykańskich antropologów
Amoss i Harvella, według których ludzie starzy nie są pozytywnymi podmiotami działającymi, lecz dążą do właściwej im pozycji w bliższym i dalszym otoczeniu.
Rozważa się treść pojęcia społeczna starość przyjmując, że
starszy wiek stanowi określoną fazę w życiu jednostki społecznie
ustrukturyzowaną. jest to zatem określona pozycja socjetalna z
prawami i obowiązkami. Społeczne starzenie stanowi całość złożoną
z procesu przejścia do pozycji starej osoby i do identyfikacji
z nią. Socjalizacja do starości może być aktywna i twórcza.
W badaniach będą wykorzystane różnorodne metody i procedury.
Jako materiał posłużą statystyki i dokumenty oraz wyniki dotychczasowych
badań (zwłaszcza nt. przeobrażeń rodziny i warunków
życia). Szczególną wagę przywiązuje się do różnic regionalnych.
W centrum uwagi badaczy znajduje się sposób w jaki starzy ludzie
doświadczają swoją sytuację. Przewiduje się przeprowadzenie
wywiadów kwestionariuszowych z próbą 1000 osób oraz serię wywiadów wolnych zarówno z ludźmi starymi, jak też o ludziach starych.
1991-01-01T00:00:00ZSocial Bonds and Mass Organizations in the Rural MilieuPiotrowski, WacławStarosta, Pawełhttp://hdl.handle.net/11089/102712021-07-23T09:13:18Z1991-01-01T00:00:00ZSocial Bonds and Mass Organizations in the Rural Milieu
Piotrowski, Wacław; Starosta, Paweł
W niniejszym artykule analizujemy układy więzi społecznych
zachodzące pomiędzy instytucjonalną infrastrukturą środowiska wiejskiego
reprezentowaną przez sformalizowane organizacje masowe a
kulturowymi orientacjami mieszkańców wsi. Innymi słowy, interesować
nas będzie problem sprowadzający się do pytania: jakiego typu
nastawienia i zachowania wobec funkcjonujących na wsi organizacji
masowych przejawiają jednostki socjalizowane zwykle według
innych celów kulturowych aniżeli cele organizacji?
Pojęcie celów kulturowych - wprowadzone za R.K.Mertonem oznacza
tu "kulturowo zdefiniowane zamierzenia i zainteresowania
dla wszystkich lub dla różnie umiejscowionych członków społeczeństwa".
Aby udzielić odpowiedzi na tak sformułowane pytanie, w
artykule staramy się przedstawić zarówno: a) motywy przynależności
do organizacji masowych, b) identyfikację psychiczną badanych
z organizacjami, jak i c) wzory uczestnictwa jednostek w organizacjach,
czyli względnie powtarzające się sposoby grania ról
członkowskich w danej organizacji i sposoby wchodzenia w sieć
interakcji z daną strukturą poprzez określone podmioty w mniej
lub bardziej uświadomiony i dający się wyodrębnić behawioralnie
sposób.
Obiektem obserwacji uczyniono zatem organizacje spełniające
wymogi zarówno struktur formalnych, jak i masowybh. Przymiotnik
"masowy" nie sprowadza się w naszym rozumieniu jedynie do liczebności
składu danej struktury. Drugą cechą organizacji masowych jest fakt, że ich działalność polega yłdwnie na mobilizowaniu
swoich członków do zachowań zbiorowych, poprzez które manifestowana
jest głównie przynależność. Wreszcie trzecią cechą organizacji
masowych jest unifikacja i standaryzacja treści ich
programów działania zorientowanych na pozyskanie masowego odbiorcy.
Analizie poddano trzy typy organizacji masowych funkcjonujących
w środowisku wsi polskiej: kościoła, organizacji politycznych
oraz organizacji obsługi wsi i rolnictwa.
Dominujący typ więzi z organizacjami masowymi występujących
w środowisku wiejskim jaki wyłania się z niniejszych rozważań
można nazwać postawą czy też nastawieniem adaptacyjnym. Jego istota
sprowadza się do silnej orientacji na własną grupę pierwotną
i instrumentalnego traktowania organizacji formalnych. Innowacyjność
tej postawy polega na tym, że jednostka nie uznając
a czasami i nie akceptując ideologicznych przesłanek działania
struktur zgłasza do nich akces i wszystkimi dostępnymi sobie
środkami stara się ową strukturę uczynić sobie przydatną. Czyni
to zwykle poprzez personalne kontakty i nie pomija przy tym sposobów
niezgodnych z formalnym ustawodawstwem, ale zwyczajowo utrwalonych.
Zresztą wszystkie sposoby postępowania są przyzwalane
o ile prowadzą do osiągnięcia dobra grupy pierwotnej. Powyższy
utylitarnie zorientowany wzór uczestnictwa wykazuje trwałość
w czasie. Jego wytłumaczenia należy szukać nie tyle w sferze
świadomości społecznej, co przede wszystkim w zbyt dużej
nieodpowiedniości elementów struktury instytucjonalnej w stosunku
do naczelnych wartości kulturowych, powszechnie akceptowanych
i uznawanych w środowisku wiejskim.
1991-01-01T00:00:00ZCommunity Ties and Educational Function of SchoolKawka, ZdzisławaRokicka, Ewahttp://hdl.handle.net/11089/102702018-02-01T11:19:10Z1991-01-01T00:00:00ZCommunity Ties and Educational Function of School
Kawka, Zdzisława; Rokicka, Ewa
Artykuł podejmuje problem charakteru więzi tworzonych w szkole
z punktu widzenia jej zadań wychowawczych i dydaktycznych.
Szkoła stanowiąca obok domu - wspólnoty najważniejszą instytucję
socjalizującą musi spełniać określane warunki, aby proces (socjalizacji)
wychowania był zgodny z założonymi oczekiwaniami.
Perspektywa historyczno-socjologiczna zastosowana w artykule pozwala
postawić tezę, że warunkiem tyra jest m.in. wspólnotowy charakter więzi funkcjonujących w szkole. Tymczasem szkoła współczesna przybiera coraz bardziej charakter zrzeszenia co ogranicza
możliwość wypełniania zadań wychowawczych, a także dydaktycznych
przez tę instytucję. Więzi występujące w szkole współczesnej mają w większości charakter rzeczowy a nauczyciele i uczniowie tworzą dość wyraźnie oddzielone zbiorowości połączone wewnętrznymi,
rzadko krzyżującymi się więziami pozytywnymi, w rezultacie szkoła
współczesna nie wyzwala pozytywnej, emocjonalnej motywacji do
uczestnictwa w nie jr coraz bardziej ogranicza sferę autentyczności
i spontaniczności zachowań, ograniczając również sferę potrzeb,
które mogą być w jej ramach zaspokajane.
Z tego punktu widzenia niezbędnym wydaje się przynajmniej częściowe
odformalizowanie szkoły. Konsekwencją takich zmian strukturalnych
byłoby poszerzenie ról nauczycielskich o funkcje wychowawcze
i wzrost poczucia podmiotowości u uczniów.
1991-01-01T00:00:00Z