Changes In Competitiveness Among The Visegrad Countries After Accession To The European Union: A Comparative Analysis Based On A Generalized Double Diamond Model

Abstract

National competitiveness is a buzzword that awakens much interest and controversy. In its broadest perspective, it is seen as a modern way of describing the development efforts of nations in the times of globalization (Reinert 2001, p. 23-42). This means that forces driving the changes in the global economy: liberalization of international trade, booming investment by multinational enterprises and development of regional integration groupings, need to be included into the competitiveness model. Well-known and commonly used approach to national competitiveness: Porter’s diamond of competitive advantage does not however capture this international context. By concentrating solely on the elements of the domestic environment, the model does not show the complicated international linkages that have shaped the competitiveness of many countries. Especially in the case of small, open ‘catching-up’ economies, assessing national competitiveness solely on the basis of the potential of domestic companies, based on local conditions, does not fully reflect their developmental context, which is also driven by the complex networks of international interdependencies. Building upon the generalized double diamond model developed by Moon et al. (2000), this paper explores the extent to which economic relations with international partners and the activities oftransnational corporations affect the competitiveness of the Visegrad Group countries, and how this relationship has been changing in the post-accession period. To answer the research problem posed, Eurostat and Global Competitiveness Report data have been gathered to assess the competitiveness variables on both the domestic/national and international levels. It has been shown that integration within the global economy constitutes an essential element of competitiveness for each of the analysed countries.

Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej to zagadnienie, które wybudza wiele kontrowersji. W najszerszej perspektywie: to „współczesne” ujęcie fundamentalnych problemów rozwoju gospodarczego, osadzone w realiach globalizacji (Reinert, 2001, s. 23-42). Oznacza to, że siły napedzające rozwój gospodarki globalnej: liberalizacja handlu międzynarodowego, działalność inwestycyjna korporacji transnarodowych oraz zacieśnianie współpracy gospodarczej w ramach regionalnych ugrupowań integracyjnych, powinny zostać uwzględnione w modelu konkurencyjności. Jedno z najpopularniejszych wielowymiarowych ujęć: diament przewag konkurencyjnych Portera skupia się na źródłach konkurencyjności przedsiębiorstw w ramach poszczególnych gałęzi przemysłu. Poprzez podnoszenie stopnia zaawansowania technologicznego firm, poprawia się produktywność czynników wytwórczych, co w efekcie przyczynia się do rozwoju gospodarczego i wzrostu standardu życia ludności. Pomimo popularności tego ujęcia, nie znajduje ono zastosowania dla wszystkich krajów. Szczególnie w przypadku małych, doganiających gospodarek otwartych, których rozwój jest w dużej mierze uzależniony od efektywnej integracji w ramach międzynarodowego podziału pracy, spojrzenie na źródła konkurencyjności jedynie przez pryzmat warunków wewnętrznych jest niekompletne. Bazując na uogólnionym modelu podwójnego diamentu przewag konkurencyjnych Moona (2000), w niniejszym artykule, podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: w jak dużym stopniu powiązania gospodarcze z partnerami międzynarodowymi oraz działalność korporacji transnarodowych wpływały na kształtowanie przewagi konkurencyjnej firm z krajów grupy Wyszehradzkiej oraz jak rola ta zmieniała się w przypadku każdego z tych państw w okresie poakcesyjnym. W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie badawcze, zgromadzono dane z baz Eurostat oraz wskaźniki Global Competitiveness Report aby oszacować zmienne na poziomie krajowym i międzynarodowym. Wyniki przeprowadzonej analizy potwierdzają, że integracja w ramach gospodarki globalnej to ważny element konkurencyjności każdego z krajów grupy Wyszehradzkiej.