| dc.description.abstract | Zamek w Iłży wzniesiony został z kamienia łamanego, wzmocnionego na krawędziach
ciosami. W trakcie kolejnych przebudów oprócz kamienia używano również cegły.
Układ przestrzenny zamku uzależniony został od warunków terenowych. W zachowanych do
dziś ruinach możemy wyodrębnić zamek górny i usytuowane na północ od niego przedzamcze.
Zamek górny ma plan nieregularny, soczewkowaty, w ogólnym zarysie zbliżony do trójkąta.
Od zachodu prowadziła do niego brama wjazdowa. W narożu wschodnim, w obrębie murów
obwodowych, stanęła kamienna wieża cylindryczna. Mogła być ona wykorzystywana jako miejsce
skupionej obrony.
Przedzamcze, w kształcie prostokąta, leży na płaskim terenie. Od zamku górnego oddzielone
jest suchą fosą, ponad którą przerzucony był most wsparty na mocnych, kamiennych filarach.
Zespół zamkowy do naszych czasów przetrwał w stanie szczątkowym. Na początku XIX w.
spłonął i od tego czasu jest w ruinie.
Od 1962 r. po dzień dzisiejszy, z dłuższymi przerwami, prowadzone są badania tego obiektu
przez ośrodek wrocławski.
Od 1971 r., również z przerwami, prowadzone są na zamku górnym i podzamczu ograniczone
prace konserwatorskie.
W wyniku badań odsłonięto na zamku górnym zarys dziedzińca i budynków mieszkalnych
przylegających do obwodu murów obronnych. Odsłonięto zarys bramy oraz dawne filary mostu
prowadzącego do niej. Na przedzamczu stwierdzono występowanie zabudowy murowanej - prawdopodobnie relikty
domu strościńskiego - oraz zabudowy gospodarczej, zarówno murowanej, jak i drewnianej.
Odkryto też fragmenty unikalnej w formie bramy wschodniej bronionej beluardem.
W głębszych warstwach wzgórza zamkowego odkryto nawarstwienia kulturowe i ślady
konstrukcji budowlanych ziemnych pochodzących z okresów poprzedzających budowę zamku
murowanego, między innymi relikty grodziska z IX w.
Na podstawie wyników prac archeologicznych można wnioskować, że zamek murowany
powstawał w paru etapach. Najpewniej pierwszy, zamknięty obwód murów obronnych z furtą
wjazdową od zachodu został wybudowany przez biskupa Jana Grota około 1340 r.
W XV w. przebudowano wjazd do zamku. Wzmocniono go oskarpowaną wieżą i poprzedzono
mostem wspartym na kamiennych filarach. W systemie obrony wjazdu dyskusyjne jest
datowanie baszty wyposażonej w urządzenie przeciwwag. Na podstawie reliktów architektury
zdecydowano się datować ją na przełom X1V/XV w.
Następna faza rozbudowy zamku polegała na przeobrażeniu warowni w renesansowe
założenie rezydencjonalno-obronne. Przebudowy tej dokonano najpewniej w I połowie XVI w. (do
1560 r.).
Prace fortyfikacyjne podjęto ponownie na początku XVII w. Najważniejszym przedsięwzięciem
w tym kierunku była przebudowa umocnień przedzamcza, a przede wszystkim budowa
bramy wschodniej w formie beluardu.
Zabudowa gospodarcza przedzamcza pochodzi głównie z XVIII i XIX w.
Badania zamku nie są jeszcze zakończone. | pl_PL |
