Nieoczywista Łódź w zapomnianej powieści Ludwika Stolarzewicza

Abstract

The aim of this article is to introduce readers to a forgotten didactic novel by the Łódź-based writer, educator, and social activist Ludwik Stolarzewicz, titled Youth! Heir to All (1933). Stolarzewicz is better known to a wider audience as the author of the first comprehensive study of Łódź literature – The Literature of Łódź Throughout Its Existence (1935). This particular novel has remained largely unknown, as Stolarzewicz often wrote under various pseudonyms, including Adam Galiński and Ludwik Rozłucki.Ludwik Stolarzewicz’s novel portrays the lives of a group of friends, high school seniors, set against the backdrop of Łódź in the 1930s. The author illustrates the division of the city into male and female spaces (primarily designated by school settings) and into rich and poor zones, a contrast already established in earlier Łódź literature. He also describes shared spaces, such as Piotrkowska Street and Poniatowski Park.The article highlights the inconsistencies in narrative style within the novel. Stolarzewicz employs both third-person narration (predominantly) and first-person narration, which may indicate that he prioritized the novel’s didactic value over its literary quality.

Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikom zapomnianej powieści dydaktycznej łódzkiego pisarza, pedagoga i społecznika Ludwika Stolarzewicza pt. Młodości! Wszystkiego dziedzicu (1933). Szerszemu gronu odbiorców jest on znany przede wszystkim jako autor pierwszego opracowania poświęconego łódzkiej literaturze – Literatura Łodzi w ciągu jej istnienia (1935). Opracowywana powieść pozostawała do tej pory nieznana, ponieważ Stolarzewicz tworzył pod różnymi pseudonimami, m.in. Adam Galiński, Ludwik Rozłucki.Powieść Ludwika Stolarzewicza pokazuje życie grupy przyjaciół, uczniów klasy maturalnej, na tle rzeczywistości łódzkiej lat trzydziestych XX wieku. Autor pokazał podział miasta na przestrzeń męską i żeńską (wyznaczaną przede wszystkim przez szkołą) i – usankcjonowaną przez wcześniejszą literaturę łódzką – biedną i bogatą. Autor opisał też przestrzenie wspólne: ulicę Piotrkowską i park Poniatowskiego.W artykule zwrócono uwagę na niekonsekwencje w prowadzeniu narracji w omawianej powieści – Autor posługuje się zarówno narracją trzecioosobową (w przeważającej części tekstu), jak i pierwszoosobową, co może świadczyć o tym, że dla Stolarzewicza wartość dydaktyczna powieści była ważniejsza od jej wartości literackich.