Die romantische Entzifferung der Welt von CERVANTES bis CALVINO. Über die Wiederkehr der Romantik und ihrer Beziehung zu kollektiven Unbewussten

Abstract

Wie wirkmächtig sind die ästhetischen Konzepte der Romantik und welche Gültigkeit haben sie über die Epoche der Romantik hinaus bei literarischen Versuchen, die Welt zu entziffern? Ausgehend von dieser Fragestellung stehen die Transzendentalpoesie der Romantik und das Prinzip der frühromantischen Ironie im Zentrum dieses Beitrags. Ihre Bedeutung allerdings reicht über die Epochengrenzen der Romantik hinaus; das zeigen Vorläufer wie CERVANTES und ebenso postmoderne Autoren, deren poetologischen Programme im engen Zusammenhang mit der frühromantischen Ironie nach der Definition FRIEDRICH SCHLEGELS stehen. Auf dieser Basis wird die These eruiert, inwiefern die selbstreflexiven Momente als Diskussion der Möglichkeitsbedingungen von Kunst die anhaltende Faszination für die Romantik begründen. Eine mögliche Erklärung für die beständige Wiederkehr und Aktualisierung der romantischen Ästhetik im Verlauf der Literaturgeschichte liegt in ihrer Fähigkeit, das Verhältnis des Menschen zur Welt versuchsweise zu fassen. Sie vermittelt somit eine Ahnung von der Schöpfung ebenso wie von unserer Psyche.

How potent are the aesthetic concepts of Romanticism, and what validity do they have beyond the epoch of Romanticism in literary attempts to decipher the world? Starting from this question, the transcendental poetry of Romanticism and the principle of early Romantic irony are at the center of this essay. However, their significance extends beyond the Romantic epoch, as shown by precursors such as CERVANTES and postmodern authors whose poetological ideas are closely related to early romantic irony as defined by FRIEDRICH SCHLEGEL. On this basis, this thesis explores how the self-reflexive moments are a discussion of the conditions of the possibility of art and are the reason for the enduring fascination with Romanticism. A possible explanation for the constant return to and renewal of romantic aesthetics over the course of literary history lies in Romanticism’s constant attempt to grasp the relationship between human existence and the world. In this respect the Romantic aesthetic conveys a sense of creation as well as of the human psyche.

Jak istotne są estetyczne koncepcje romantyzmu i jaką rolę zyskują one po epoce romantyzmu w literackich próbach czytania świata? Opierając się na tym pytaniu, artykuł koncentruje się na poetyce romantyzmu i wczesnoromantycznej ironii. Koncepcje te wykraczają poza epokowe granice romantyzmu; pokazują to zarówno prekursorzy tacy jak CERVANTES jak i postmodernistyczni twórcy, których programy literackie są ściśle związane z ironią, zdefiniowaną przez FRIEDRICHA SCHLEGLA. Na tej podstawie artykuł formułuje tezę dotyczącą autorefleksji jako znaku trwałej fascynacji romantyzmem w sztuce. Jednym z możliwych wyjaśnień ciągłego powracania i aktualizowania się estetyki romantycznej w historii literatury jest jej zdolność do uchwycenia relacji między człowiekiem a światem. W ten sposób zaczynamy rozumieć zarówno ideę stworzenia jak i psychikę człowieka.