Aspekt etyczny w relacjach prawodawca – organ podatkowy – podatnik

Abstract

Podatnik buduje poczucie pewności prawa, a więc i swojego bezpieczeństwa prawnego, zarówno na brzmieniu regulacji prawnej, jak i na tym, jak organ podatkowy stosuje przepisy prawa podatkowego. Obowiązek podatkowy jest nie tylko uciążliwy, lecz także w równym stopniu skomplikowany, trudny w odbiorze („to, co dziś jest dozwolone, jutro jest już zakazane”), a więc i w zrozumieniu. Po to, by podatnik mógł postąpić świadomie, wykonując prawidłowo obowiązek podatkowy, a nie dokonywać tylko intuicyjnego wyboru, musi mieć wiedzę na temat jego treści, czyli musi znać prawo podatkowe. Tymczasem, ubi ius incertum, ibi ius nullum (gdzie prawo niepewne, tam nie ma prawa). Organy podatkowe działają zgodnie z zasadą iudex in re sua – rozstrzygają spór, którego wynikiem są zainteresowane. Dbałość o „grosz publiczny” ma rozgrzeszać – w ich mniemaniu – profiskalną interpretację obowiązków podatkowych. Ten sposób myślenia i działania to przekreślenie gwarancji procesowych podatnika, ujętych w Ordynacji podatkowej. W mentalności prawodawcy i organów podatkowych zakorzenił się głęboki oportunizm, który niejednokrotnie sprawia, że obowiązki podatkowe są sprzeczne ze standardem, który wyznacza art. 2 Konstytucji RP.