Pomoc społeczeństwa dla żołnierza polskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej w świetle lokalnej prasy oraz wybranych materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Łodzi

Abstract

Organizowanie pomocy dla żołnierzy walczących na froncie wojennym należało do jednych z ważniejszych inicjatyw leżących po stronie społeczeństwa, w szczególności grup i środowisk bezpośrednio niezaangażowanych oraz niebiorących udziału w działaniach zbrojnych. Przedmiotem niniejszego referatu jest przedstawienie i przybliżenie wybranych aspektów dotyczących tejże działalności, podejmowanej na terenie Łodzi w okresie wojny Polski z Rosją bolszewicką. Wśród aktywnie działających organizacji udzielających wielokierunkowej i wieloaspektowej pomocy dla polskiego żołnierza znalazły się: Towarzystwo Pomocy dla Żołnierza Polskiego, Polski Biały Krzyż, Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża, Oddział Miejscowy w Łodzi, Resursa Rzemieślnicza w Łodzi. Równie prężne działania stały się udziałem mniejszych organizacji, kół i stowarzyszeń, jak chociażby Narodowej Organizacji Kobiet czy Koła Akademiczek. Cenny materiał źródłowy stanowiła w tym zakresie prasa, z której zaczerpnięto wzmianki i zawiadomienia pojawiające się regularnie w zamieszczanych komunikatach. Wśród wykorzystanych tytułów prasowych znalazły się: „Echo Łódzkie”, „Kurier Łódzki”, „Rozwój”, „Straż Polska”. Bazę źródłową uzupełniono o informację z materiałów archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi, w szczególności z druków ulotnych oraz korespondencji prowadzonej przez władze miasta oraz instytucje dobroczynne.

Organizing help for soldiers fighting on the war front was one of the most important initiatives on the part of society, in particular groups and circles not directly involved and not taking part in military operations. The subject of this paper is to present and explain selected aspects of this activity undertaken in Łódź during the war between Poland and Bolshevik Russia. Active organizations making efforts to organize multi-directional and multi-faceted assistance for Polish soldiers include: the Polish Soldier Aid Society, the Polish White Cross, the Polish Red Cross Society, the Local Branch in Łódź, and the Craft Resource in Łódź. Equally dynamic activities were carried out by smaller organizations, groups and associations, such as: the National Organization of Women and the Academic Women’s Club. The press was a valuable source material in this respect, from which references and notices appearing regularly in published messages were taken. The press titles used included: „Echo Łódzkie”, „Kurier Łódzki”, „Rozwój”, „Straż Polska”. The source database was supplemented with information from archival materials stored in the State Archives in Łódź, in particular in leaflets and correspondence received by the city authorities and charitable institutions.