Psychoza poporodowa i depresja poporodowa – trudny start w rodzicielskiej roli

Abstract

The aim of this review article is to provide a detailed characterization of the relationship between both postpartum depression and postpartum psychosis, and the functioning of mothers, fathers, and children. A lack of knowledge and awareness regarding these disorders hinders the family’s adaptation to the new situation posed by a mental health disorder. The first part of the article is devoted to postpartum depression. It begins with a clinical description of this disorder, followed by an exploration of the mother’s perspective. This section presents the emotions experienced by mothers and their sense of loss. Research findings on the relationship between postpartum depression, mother-child bonding, and breastfeeding are discussed. Particular attention is given to the potential risks to the life of the child and the mother. Subsequently, postpartum depression is examined from the father’s perspective. Based on a literature review, the experiences of men whose partners have been diagnosed with this disorder are characterized. Qualitative research findings on fathers’ emotions and needs are presented, as well as the inconsistent results regarding the formation of father-child bonds. Characteristics of men with postpartum depression are then provided, with a focus on difficulties they may encounter in bonding with the child. This section concludes by examining the relationship between postpartum depression and child development across various domains: physical, emotional-social, verbal, motor, cognitive, and behavioral functions. The second part of the article addresses postpartum psychosis. Initially, the disorder is described from a clinical perspective. A literature review is then conducted on postpartum psychosis from the mother’s perspective, focusing on the emotional responses of affected women and providing examples of delusions they may experience. The impact of postpartum psychosis on mother-child bonding is discussed, with particular attention to potential risks to the health and safety of the mother and child, as well as the dilemma concerning the mother’s capability to care for the child. The article also examines postpartum psychosis from the father’s perspective. Based on qualitative research, the narratives of men whose partners have experienced this disorder are analyzed, highlighting their emotions, the assumption of multiple roles, and recognition of positive aspects of the situation. Isolated cases of postpartum psychosis diagnosed in men are also presented. In considerations of postpartum psychosis, attention has also been drawn to its relationship with child development; however, this issue has not been a frequent subject of research. Finally, a synthesis of the presented research findings was conducted.

Celem niniejszego artykułu o charakterze przeglądowym jest dokonanie szczegółowej charakterystyki zależności między depresją poporodową i psychozą poporodową a funkcjonowaniem matek, ojców i dzieci. Brak wiedzy i świadomości na temat tych zaburzeń utrudnia adaptację systemu rodzinnego do nowej sytuacji, jaką jest zaburzenie zdrowia psychicznego. Pierwsza część artykułu została poświęcona depresji poporodowej. Na samym początku scharakteryzowano to zaburzenie w ujęciu klinicznym. Następnie omówiono je z perspektywy matki. Przedstawiono doświadczane przez nią emocje i poczucie straty. Zaprezentowano wyniki badań nad związkiem między depresją poporodową a kształtującą się więzią w diadzie matka-dziecko oraz karmieniem piersią. Ponadto zwrócono szczególną uwagę na potencjalne zagrożenie dla życia dziecka i jego matki. Następnie omówiono depresję poporodową z perspektywy ojca. Najpierw, na podstawie dokonanego przeglądu badań, scharakteryzowano doświadczenia mężczyzn, u których partnerek zdiagnozowano to zaburzenie. Zaprezentowano wyniki badań jakościowych dotyczących ich emocji i potrzeb. Omówiono także niespójne wyniki dotyczące kształtowania się więzi między dzieckiem a ojcem. Następnie przedstawiono charakterystykę mężczyzn z depresją poporodową. Zwrócono uwagę na nieprawidłowości w budowaniu przez nich więzi z dzieckiem. Na koniec tej części artykułu omówiono związek depresji poporodowej z rozwojem dziecka w obszarze fizycznym, emocjonalno-społecznym, werbalnym, motorycznym i poznawczym oraz w zakresie funkcji behawioralnych. Druga część artykułu została poświęcona psychozie poporodowej. Najpierw scharakteryzowano to zaburzenie w ujęciu klinicznym. Kolejno dokonano przeglądu badań nad psychozą poporodową z perspektywy matki. Omówiono związek tego zaburzenia z emocjami występującymi u kobiet oraz przedstawiono przykładowe urojenia, których doświadczają. Opisano także związek psychozy poporodowej z więzią kształtującą się między matką a dzieckiem. Zwrócono szczególną uwagę na możliwe zagrożenie dla życia i zdrowia matki i dziecka oraz wynikający z niego dylemat związany z możliwością sprawowania opieki przez kobiety. Podjęto także problematykę psychozy poporodowej z perspektywy ojca. Na podstawie analizy badań, które najczęściej miały charakter jakościowy opisano narracje mężczyzn, których partnerki doświadczyły tego zaburzenia. Zwrócono uwagę na ich emocje, przyjmowanie wielu ról oraz dostrzeganie pozytywnych aspektów danej sytuacji. Zaprezentowano także pojedyncze przypadki, w których psychoza poporodowa była diagnozowana u mężczyzn. W rozważaniach nad psychozą poporodową zwrócono także uwagę na jej związek z rozwojem dziecka, natomiast kwestia ta nie była częstym przedmiotem badań. Na koniec dokonano syntezy zaprezentowanych wyników badań.