Franciszkańscy męczennicy z Japonii w kulturze religijnej i sztuce Nowej Hiszpanii i Wicekrólestwa Peru

Abstract

The article traces the reception and depiction of the events that took place on 5 February 1597 in Nagasaki, Japan (i.e. the martyrdom of the Franciscans) in the Spanish colonies in America. Accounts describing the death of the friars very quickly reached the territories of New Spain and the Viceroyalty of Peru, and the beatification in 1627 was used as a pretext for preparing publications, organising public celebrations and creating visual representations commemorating the martyrs. The paper characterises multifigure scenes from both Mexico and Peru. It shows representations in several perspectives, presents the iconography and martyrdom tradition of the Franciscan order and characterises various functions of the narrative story glorifying the martyrs in the Far East. The author points out that the visualisations aimed to promote the attitude of a true Christian in the face of danger, which was reflected in American realities during the missionary activities of the friars. The final aspect of the representations, which is characterised in the article, is a didactic and evangelising function of the paintings.

Prezentowany artykuł ma na celu prześledzenie recepcji i obrazowania na terenie amerykańskich kolonii hiszpańskich wydarzeń, które miały miejsce 5 lutego 1597 roku w Japonii w Nagasaki (męczeństwa franciszkanów). Relacje opisujące śmierć zakonników bardzo szybko dotarły do terytorium Nowej Hiszpanii i Wicekrólestwa Peru, a beatyfikacja w 1627 roku była pretekstem do wydania publikacji, organizacji obchodów w przestrzeni publicznej i tworzenia przedstawień wizualnych upamiętniających męczenników. W tekście zostały scharakteryzowane sceny wielopostaciowe, za równo z Meksyku, jak i Peru. Przedstawienia zostały ukazane w kilku perspektywach, zaprezentowano ikonografię i tradycję martyrologiczną zakonu franciszkanów oraz scharakteryzowano różnorodne funkcje narracyjnej opowieści gloryfikującej męczenników na Dalekim Wschodzie. Wskazano, że wizualizacje miały na celu propagowanie postawy prawdziwego chrześcijanina w obliczu zagrożeń, co znajdowało odzwierciedlenie w realiach amerykańskich w czasie działalności misyjnej zakonników. Ostatni aspekt przedstawień, który został scharakteryzowany w tekście artykułu, to funkcja dydaktyczno-ewangelizacyjna malowideł.