dc.contributor.author | Prabucki, Krzysztof | |
dc.contributor.editor | Śmieja, Wojciech | |
dc.contributor.editor | Lisowska, Katarzyna | |
dc.contributor.editor | Zatora, Anna | |
dc.date.accessioned | 2025-01-22T12:07:32Z | |
dc.date.available | 2025-01-22T12:07:32Z | |
dc.date.issued | 2024 | |
dc.identifier.citation | Prabucki, K. (2024). Czym jest „zabawa” w literaturze religijnej XVII i XVIII wieku? Rekonensans genologiczny. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 67(2), 173–189. https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.2/3 | pl_PL |
dc.identifier.issn | 0084-4446 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/54308 | |
dc.description.abstract | The subject of this article is the problem of the presence of the phenomenon called quasi-genre in the history of literature. The point of departure for such considerations is an article by Antoni Czyż entitled Zabawa barokowa: okruchy genologiczne, published in “Pamiętnik Literacki” in 1984. A discussion with Czyż’s position is undertaken — according to the researcher, a quasi-genre is such a form which represents a “bottom-up system” opposed to the elite products of the literary culture of the time. A reconnaissance was carried out on the meaning of the word “zabawa” in the reality and cultural consciousness of the time. As the most representative works in this trend were written within the circle of religious and devotional literature, a significant part of the exemplary material is of this kind. The criterion for selection was the functioning of the given collection in the readership circulation and the occurrence of the word “zabawa” itself in the title of the work. Discursive statements by the authors or publishers, usually published in the introductions to the individual works, were also compared on a comparative basis. In addition to its polemical ambitions, the study also has the benefit of organising the concepts operating in the state of research. The identification of source material proposed in this study is a preliminary to making future theoretical-literary and genological clarifications. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Łódzkie Towarzystwo Naukowe; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Zagadnienia Rodzajów Literackich;2 | |
dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ | * |
dc.subject | quasi-genre | pl_PL |
dc.subject | genology | pl_PL |
dc.subject | genre studies | pl_PL |
dc.subject | literary genre | pl_PL |
dc.subject | literary theory | pl_PL |
dc.title | Czym jest „zabawa” w literaturze religijnej XVII i XVIII wieku? Rekonensans genologiczny | pl_PL |
dc.title.alternative | What is “Zabawa” in Religious Literature of the 17th and 18th Centuries? Genological Reconnaissance | pl_PL |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.page.number | 173-189 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Zakład Literatury Staropolskiej i Oświecenia | pl_PL |
dc.identifier.eissn | 2451-0335 | |
dc.references | Głowczyński Stanisław (1782), Pańska z Bogiem Zabawa albo Łatwy sposób wywyższenia Codziennych spraw Naszych, Drukarnia Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, Kalisz. | pl_PL |
dc.references | Hadziewicz Michał (1700), Dzieło zbawienne to jest epigrammata o męce pańskiej i inne, [b.m.w.], Lwów. | pl_PL |
dc.references | Hińcza Marcin (1631), Król Bolesny Chrystus Jezus [...]. Przydana jest i Zabawa przy Mszej, Drukarnia Pawła Konrada, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Jabłonowski Jan Stanisław (1700), Zabawa chrześcijańska albo żywot zbawienny Pana Boga naszego Jezusa Chrystusa troistemi epigramatami wyrażony przez pewnego szlachcica polskiego tegoż autora i inne myśli chrześcijańskie w polski wiersze zebrane wszystko na chwałę Bożą, Drukarnia Jezuitów, Lwów. | pl_PL |
dc.references | Jana Jabłonowskiego Wojewody Ruskiego różne zabawy [rękopis] [Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie, sygn. 1147 IV], Kraków. | pl_PL |
dc.references | Kościński Alberyk (1695), Pieszczoty Duszne abo Zabawy ludziom z raiu ziemskiego wygnanym a do niebieskiego raiu pielgrzymuiącym barzo pożyteczne, Drukarnia Akademicka, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Piotrowczyk Aleksy (1654), Zabawa postna abo rozmyślanie codzienne o Męce Pana Jezusowej, której też w Wielki Piątek nawiedzając groby, także w insze piątki doroczne, y obchodząc drogi Kalwaryjskie każdy nabożny słusznie zażyć może, Drukarnia Łukasza Kupisza, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Zabawa duchowna tym służąca duszom, które są wpisane w Bractwo Ustawicznej Adoracji […], z francuskiego na polski przetłumaczona [b.a.], (1743) [Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, sygn. 4g.l4.3.6.], Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Abramowska Janina (1996), Staropolska genologia i problemy syntezy historycznoliterackiej [w:] Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów. Warszawa 1995, red. T. Michałowska, Z. Goliński, Z. Jarosiński, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Abramowska Janina (2003), Rekonstrukcje i konstrukcje. Studia literackie, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Banaś-Kórniak Teresa (2022), Ludyczność w literaturze epok dawnych — metoda, teoria, interpretacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. | pl_PL |
dc.references | Czyż Antoni (1984), Zabawa barokowa: okruchy genologiczne, „Pamiętnik Literacki” t. 75, z. 4. | pl_PL |
dc.references | Czyż Antoni (1988), Ja i Bóg. Poezja metafizyczna późnego baroku, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Czyż Antoni (2000), Dwa systemy gatunków w polskim baroku. Żywioł i norma [w:] Genologia i konteksty, red. C.P. Dutka, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego, Zielona Góra. | pl_PL |
dc.references | Czyż Antoni (2019), Rojny i gwarny blask kultury: literacka varietas i historyczne multum tekstów, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Siedlce. | pl_PL |
dc.references | Dmitruk Krzysztof (1978), Literatura — komunikacja — publiczność, „Pamiętnik Literacki” t. 69, z. 4. | pl_PL |
dc.references | Dmitruk Krzysztof (1980), Literatura — społeczeństwo — przestrzeń. Przemiany układu kultury literackiej, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Dmitruk Krzysztof (1985), Problemy publiczności literackiej w dawnej Polsce [w:] Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź. | pl_PL |
dc.references | Głowiński Michał (1987), Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej [w:] Problemy teorii literatury, t. 2, oprac. H. Markiewicz, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Grabowski Tadeusz (1918), Krytyka literacka w Polsce w epoce pseudoklasycyzmu, Akademia Umiejętności, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Huizinga Johan (1985), Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Czytelnik, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Jasińska Stanisława (1968), Stanisława Herakliusza Lubomirskiego „Myśli o wieczności”, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” z. 9–10. | pl_PL |
dc.references | Judkowiak Barbara (2023), Pytania o czasy saskie w kulturze i literaturze. Pojęcie, jego pozycja, obramowanie i perspektywy [w:] Wiek osiemnasty jako zmiana. Perspektywa i problemy, red. M. Parkitny, M. Forycki, B. Judkowiak, M. Zwierzykowski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań. | pl_PL |
dc.references | Knapski Grzegorz (1621), Thesaurus polono-latino-graecus seu promptuarium linguae Latinae et Graece […], Drukarnia Franciszka Cezarego, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Krzywy Roman (2012), Wstęp [w:] W. Potocki, Smutne zabawy, oprac. R. Krzywy, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Krzyżanowski Julian (1992), Barok na tle prądów romantycznych [w:] Tradycje literackie polszczyzny. Od Galla do Staffa, oprac. M. Bokszczanin, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Mazurkowa Bożena (1992), O reklamie wydawniczej w przedmowach edytorów i drukarzy polskich doby Oświecenia, „Studia Bibliologiczne” t. 5. | pl_PL |
dc.references | Mazurkowa Bożena (red.) (2019), Komentarze i przypisy w książce dawnej i współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. | pl_PL |
dc.references | Michałowska Teresa (1974a), Droga na Parnas. Problemy staropolskiej wiedzy o poezji, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Michałowska Teresa (1974b), Staropolska teoria genologiczna, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Michałowska Teresa (1975), Gatunek staropolski — obiekt i narzędzie poznania historycznoliterackiego, „Pamiętnik Literacki” nr 66. | pl_PL |
dc.references | Pelc Janusz (1993), Barok — epoka przeciwieństw, Czytelnik, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Prejs Marek (2005), Epigramaty o Męce Pańskiej [w:] Stanisław Herakliusz Lubomirski — twórca i dzieła, red. A. Karpiński, E. Lasocińska, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Prejs Marek (2006), Konceptyzm czasów saskich — próba oglądu kierunków przemian [w:] Koncept w kulturze staropolskiej, red. L. Ślęk, A. Karpiński, W. Pawlak, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Roszak Stanisław (2004), Archiwa sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg Silva Rerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. | pl_PL |
dc.references | Sarnowska-Temeriusz Elżbieta (1972), Wiedza o poezji. Stan badań [w:] Problemy literatury staropolskiej, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Skwarczyńska Stefania (1932), Szkice z zakresu teorii literatury, Ossolineum, Lwów. | pl_PL |
dc.references | Słownik języka polskiego (1814), S.B. Linde, t. VI, Drukarnia Pijarów, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Słownik Języka Polskiego (1927), red. J. Karłowicz, A. Kryński, M. Niedźwiedzki, t. 8, druk. E. Lubowski i S-ka, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Słownik języka polskiego (1981), red. M. Szymczak, t. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Słownik literatury popularnej (1997), red. T. Żabski, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Słownik literatury staropolskiej (1990), oprac. T. Michałowska, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Słownik polszczyzny XVI wieku (1967), red. R. Mayenowa, F. Pepłowski, S. Bąk, t. 2, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Słownik rodzajów i gatunków literackich (2006), red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, TAiWPN Universitas, Kraków. | pl_PL |
dc.references | Słownik staropolski (1984), red. S. Urbańczyk, W. Kuraszkiewicz, t. 11, z. 1(69), Instytut Języka Polskiego PAN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Śnieżko Dariusz (2021), Chronopoetyka (zwłaszcza dawna) i jej przekładnie, „Autobiografia. Literatura. Kultura. Media” nr 1. | pl_PL |
dc.references | Śnieżko Dariusz (2023), Nakręcony wiersz. Zegary i chronopoetyka, „Teksty Drugie” nr 3. | pl_PL |
dc.references | Troc Michał Abraham (1779), Nowy dykcjonarz to jest mownik połsko-niemieckojrancuski z przydatkiem przysłów potocznych, przestróg gramatycznych lekarskich, matematycznych, fortyfikacyjnych, żeglarskich, łowczych i innych przyzwoitych wyrazów, t. III, nakł. I.F. Gledycza, Lipsk. Trzynadlowski Jan (1977), Małe formy literackie, Ossolineum, Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Wojtowicz Witold (2008), Konstruowanie „literatury mieszczańskiej”. Kilka uwag o koncepcji Stanisława Grzeszczuka, „Litteraria Copernicana” nr 2. | pl_PL |
dc.identifier.doi | 10.26485/ZRL/2024/67.2/3 | |
dc.relation.volume | 67 | pl_PL |
dc.discipline | literaturoznawstwo | pl_PL |