Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat 40-tych – początek lat 50-tych XX w.)

Abstract

Dysertacja prezentuje spory o nowy model historii w Polsce w II połowie lat 40. i na początku lat 50. XX wieku. Najważniejszą częścią dokumentacji źródłowej pracy jest szeroko pojęta literatura historyczna z badanego okresu, a także z lat późniejszych. Obejmuje ona zarówno syntezy, monografie, jak i ogromną liczbę różnego rodzaju artykułów, przyczynków, recenzji. Z materiałów archiwalnych wykorzystane zostały zbiory (byłego) Centralnego Archiwum przy KC PZPR, Archiwum PAN w Krakowie i Warszawie, Archiwum Uniwersytetu Łódzkiego, a także materiały z dwóch archiwów moskiewskich. Część pierwsza pracy ma charakter wprowadzający i pokazuje kontekst i tło dla przemian w polskiej nauce historycznej w okresie powojennym. Omówione zostały w sposób ogólny przeobrażenia dokonujące się w zachodnioeuropejskiej historiografii oraz te, które stały się udziałem narodowych historiografii krajów tzw. demokracji ludowej. Część druga dotyczy dziejów polskiej nauki historycznej w pierwszych latach powojennych. Część trzecia poświęcona jest analizie zjawiska stalinizmu w polskiej historiografii. Zamierzeniem autora było pokazanie drogi, jaką przebyło polskie dziejopisarstwo od okresu dyskusji i polemik wokół jego nowego kształtu do momentu stworzenia stalinowskiego modelu nauki historycznej.