Flagrante bello: . Wielka wojna wschodnia w relacjach prasy warszawskiej (1787–1792)

Abstract

Publikacja przedstawia obraz wojny wschodniej z lat 1787–1792 w polskojęzycznej prasie warszawskiej z tego samego okresu. Jest to pierwsze na gruncie rodzimym monograficzne opracowanie tego zagadnienia. Celem Autorki było pokazanie, co czytelnik żyjący u schyłku epoki stanisławoskiej dowiadywał się o przebiegu tej wojny z lektury periodyków ukazujących się w stolicy Rzeczypospolitej. Były to przede wszystkim „Gazeta Warszawska”, „Pamiętnik Historyczno-Polityczny” oraz „Gazeta Narodowa i Obca”. Od chwili wybuchu wojny redaktorzy warszawskich gazet z dużym zainteresowaniem śledzili poczynania obu stron konfliktu. Systematycznie i niemal na bieżąco informowali nie tylko o przebiegu działań wojennych, ale również o inicjatywach dyplomatycznych czy też innych, związanych z wojną wydarzeniach rozgrywających się w Stambule, Petersburgu i Wiedniu. Czytelnik prasy warszawskiej dostawał więc w miarę pełną i – co bardziej istotne – rzetelną informację na temat przebiegu tego konfliktu zbrojnego. Chociaż wachlarz zagadnień poruszanych przez wydawców był niezwykle szeroki, nie wszystkie problemy interesowały ich w równej mierze. Niewątpliwie najlepiej udokumentowane na kartach prasy warszawskiej były kwestie natury militarnej. Drukowane w stolicy Rzeczypospolitej gazety informowały więc szczegółowo o przebiegu działań podejmowanych przez wrogie armie. Opisywały najważniejszych bitwy lądowe i morskie, ale też mało istotne potyczki. Informowały o ruchach i stanie nieprzyjacielskich armii, zamieszczały etaty wojsk oraz wiadomości biograficzne o dowódcach. Uwiadamiały również o zabiegach podejmowanych przez dwory europejskie na rzecz przywrócenia pokoju i o przebiegu rozmów pokojowych. Publikowały wreszcie teksty traktatów międzynarodowych, manifesty dworów cesarskich i reskrypty władców. Ten różnorodny i w sumie bogaty materiał w zupełności wystarczał do prawidłowego zorientowania polskiego czytelnika w wydarzeniach rozgrywających się na tureckim teatrze działań wojennych. Książka ma układ chronologiczno-problemowy. Składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów merytorycznych i zakończenia. W poszczególnych rozdziałach omówione zostały relacje prasowe z kolejnych lat wojny. Praca została uzupełniona o bibliografię załącznikową, aneks, indeksy (osób i geograficzny) oraz bogaty materiał ilustracyjny.