Rodzina jako wartość: Analiza psychologiczna wartości rodzinnych

Abstract

Rodzina zajmuje centralne miejsce w każdym społeczeństwie. Integralnym wymiarem rodziny jest wspólnotowość, którego źródłem i efektem jest wsparcie rodzinne gwarantujące zaspokajanie wielu niezbędnych, dla zdrowia, potrzeb. Rodzina jest celem życiowym, dążeniem, pragnieniem z uwagi na specyficzne walory ją określające. Naturalną i najważniejszą, dla każdego człowieka, potrzebą jest być w rodzinie i mieć rodzinę. W monografii podano kryteria rodziny, które obejmują nowe formy wspólnego życia upoważniające do identyfikowania grupy osób jako rodzinę. Zaprezentowano charakterystykę czterech niezmiennych wartości rodziny – kulturowej, funkcjonalnej, strukturalnej i prozdrowotnej. Zaproponowano model przedstawiający – rodzinę jako wartość i wartości rodzinne oraz wskazano na efekt wartości rodzinnych. Z kolei badania własne dotyczyły wartości rodzinnych. Uczestnikami badań było 400 dorosłych osób. Zastosowano takie narzędzia badawcze jak: Skala Familizmu, Kwestionariusz Poczucia Stresu, Kwestionariusz Relacji Dorosłego Rodzeństwa, Kwestionariusz do Pomiaru Depresji, Skala do Pomiaru Orientacji Sprawczej i Wspólnotowej, Skrócona Skala Materializmu oraz ankieta. Analiza wyników ujęta została w trzech modelach, o charakterze operacyjnym, które obejmowały: ocenę zróżnicowania w zakresie wymiarów wartości rodzinnych w zależności od wybranych zmiennych społeczno-demograficznych; psychologicznych korelatów wymiarów wartości rodzinnych; moderacyjnej roli wymiarów wartości rodzinnych w stosunku do zależności pomiędzy wymiarami relacji interpersonalnej a doświadczaniem stresu i depresji. Przestawiona psychologiczna perspektywa wartości rodzinnych okazała się znacząca dla prawidłowego funkcjonowania człowieka, a także jego otoczenia.

The family is at the heart of any society. An integral dimension of the family is community, the source and effect of which is family support that guarantees satisfaction of many needs necessary for health. The family is a life goal, a striving, a desire due to the specific qualities that define it. The natural and most important need for every human being is to be in a family and have a family. The monograph provides family criteria, which include new forms of living together that authorize the identification of a group of people as a family. The characteristics of four unchanging values of the family - cultural, functional, structural and pro-health - are presented. A model was proposed to represent the family as family value and values, and the effect of family values was indicated. On the other hand, my own research concerned family values. 400 adults participated in the study. The following research tools were used: Familism Scale, Sense of Stress Questionnaire, Adult Siblings Questionnaire, Depression Measurement Questionnaire, Scales Measuring Agency and Communion, Short Scale of Materialism and a questionnaire. The analysis of the results was included in three operational models, which included: assessment of the differentiation in terms of the dimensions of family values depending on the selected socio-demographic variables; psychological correlates of dimensions of family values; the moderating role of the dimensions of family values in relation to the relationship between the dimensions of the interpersonal relationship and experiencing stress and depression. The presented psychological perspective of family values turned out to be significant for the proper functioning of a human being, as well as his environment.